برگزاری همایش فضای مجازی پاک و همایش هایی از این قبیل تا چه اندازه می تواند در سالم سازی فضای مجازی کمک کند؟ اعتقادم این است که یکی از کاربردی‎ترین کنفرانس‎ها و سمینارها که تأثیر آن در حوزه‎های دانشگاهی و حاکمیتی انجام می‎پذیرد همایش‎هایی مانند همایش فضای مجازی پاک می‎باشد، البته در دو همایش قبل، […]

برگزاری همایش فضای مجازی پاک و همایش هایی از این قبیل تا چه اندازه می تواند در سالم سازی فضای مجازی کمک کند؟
اعتقادم این است که یکی از کاربردی‎ترین کنفرانس‎ها و سمینارها که تأثیر آن در حوزه‎های دانشگاهی و حاکمیتی انجام می‎پذیرد همایش‎هایی مانند همایش فضای مجازی پاک می‎باشد، البته در دو همایش قبل، قدرت رسانه‎ای کافی وجود نداشت. امیدوارم که همایش سوم بتواند این مسئله را حل کند. همایش سال‎های قبل خیلی تأثیری در بین مردم نداشت و بیشتر در حوزه‎های دانشگاهی و حاکمیتی اثر داشت.

 فضای مجازی پاک چه ویژگی هایی باید داشته باشد؟
منظور ما عدم استفاده از فضای مجازی و یا محدود کردن آن نیست. بلکه همان گونه که زیست بوم اول انسان ها، جامعه‎ای که در آن زندگی می‎کنند، دچار تنش‎ها ناراحتی‎ها و ناهنجاری‎هایی شده است، به همین طریق در فضای مجازی نیز به وجود می‎آید. همان گونه در فضای واقعی سازمان‎ها‎، نهادها، ارگان‎ها، بخش‎های دولتی، عمومی و خصوصی تلاش می‎کنند که این ناهنجاری‎ها را از بین ببرند، همین وضعیت را نیز ما در فضای مجازی توقع داریم. بنابراین از نظر ما فضای مجازی پاک، زیست بوم دومی است که حقوق آن در این فضا رعایت می‎شود، نسبت به یکدیگر تجری نمی‎کنند، جلوی ناهنجاری‎ها گرفته می‎شود، و به جای آن محتواها و هنجارهای بومی مطابق شرایط و فهم مقتضیات خودمان اشاعه پیدا کند.

برای رسیدن به فضای مجازی مطلوب چه راهکارهایی ارائه می فرمایید؟
برای حاکم کردن اخلاق در فضای مجازی رعایت شش نکته ضروری است. زیرساخت‎های فضای مجازی بومی را مانند شبکه ملی اطلاعات را به وجود بیاوریم. محتواهای متناسب و مورد نیاز جامعه اسلامی  فراهم شود. تولید محتواهای با موضوع خدمات هنجارساز مبتنی بر اخلاق. افزایش سواد رسانه‎ای کاربران. حاکم شدن اخلاق در این فضا، تا بتوان قوانین و مقررات حاکم کردن اخلاق حسنه را در این فضا ایجاد کرد. با کسانی که رفتارهای ضد اخلاقی دارند برخورد شود و امنیت کسانی که اخلاقی عمل می‎کنند را تأمین کنیم.

چالش های فنی و زیرساختی پیش روی فضای مجازی پاک چیست؟
چالشی که بدیهی و طبیعی است، اینکه هنوز متکی بر اینترنت هستیم و شبکه ملی اطلاعات نداریم. ما عمدتا محتواها را دانلود می‎کنیم و به نوعی آن را از دیگران گدایی می‎کنیم. خودمان دارای کمترین تولید محتوا هستیم و یا اصلا تولید نداریم. نسبت بین این دریافت محتوا و تولید محتوا باید تناسب داشته باشد. اساسا سرویس‎محور و خدمات‎محور در فضای مجازی حرکت نکردیم. نرم افزارهای بسیار زیادی در دنیا وجود دارد که برای ما نیاز است، و ما بدون در نظر گرفتن شرایط و مقتضیات آن چالش‎ها، از سرویس‎های غیربومی را استفاده می‎کنیم و گرفتاری‎هایی نیز در این مسیر ایجاد می‎شود. چالش اساسی‎تر، عدم ادراک جامعه‎ی کاربر از موهبت این فضای مجازی است. ضعف در بخش های مختلف دولت، حکمرانی، اداره و حمایت از فضای مجازی وجود دارد. اراده‎ای که این تکنولوژی و این رسانه را در اختیار بگیریم به طور جامع و کامل در همه‎ی سطوح نیست.

آیا در کشور برای ایجاد اینترنت ملی زیرساخت های مناسبی پیش بینی شده است؟
زیرساخت پیش‎بینی شده است، ولی هنوز به مرحله اجرایی نرسیده است. در طرح برنامه بیست ساله نظام، که افق سال ۱۴۰۴ می باشد؛ مقرر شده بود که زیر ساخت ملی و شبکه ملی اطلاعات برای همه مطمئن، ارزان و پایدار برقرار شود و در شورای عالی فضای مجازی نیز مصوب شده است. ولی هنوز تا آن زمان راه زیادی است.

آیا نیروی توانمند و مستعد داخلی می تواند نرم افزارهای مشابه یا برتر از نرم افزارهای غربی در بخش شبکه های اجتماعی و…را پشتیبانی کند؟
از نظر تحصیلات تکمیلی دوره‎های کارشناسی ارشد و دکترا به میزان بسیار زیادی کادرسازی کردیم. یک از قوت های ما همین حوزه نیروی انسانی  است. نیروهای بسیار توانمندی داریم. مصداق و نمونه آن، خیلی از فارغ‎التحصیلان می باشد که وقتی حمایت شدند کارهای بزرگی انجام دادند. مثل تولید بازی‎های رایانه‎ای، تولید نرم افزارها و اپلیکیشن‎های موبایل و هر وقت مورد توجه قرار نگرفتند یک مهاجرتی از این نیروی متخصص به خارج از کشور واقع شده که همان جا هم کارهای بزرگی انجام دادند ولی در خدمت مجموعه نبوده است.

راهکار شما برای رسیدن به فضای مجازی مطلوب چیست؟
رسانه فضای مجازی مطلوب، وقتی است که همه کسانی که در این فضا قرار دارند به تکامل برساند. وقت خود را هدر ندهند و بیهودگی وجود نداشته باشد. از فضای مجازی به عنوان نعمت استفاده کنند. هر گاه انسان‎ها در این فضا احساس کمال و رشد کردند آن موقع فضای مجازی، مطلوب است. ولی تا آن زمان فاصله ی زیادی داریم. باید تا زمان رسیدن به آن نقطه ی مطلوب هدف گذاری‎های پایین‎تری استفاده کنیم، به گونه ای که میزان تخریب و میزان ناهنجاری فضای مجازی کمتر باشد و میزان مطلوبیت فضای مجازی بیشتر باشد.

جایگاه زیرساخت های بومی در حمایت از فعالیت های فرهنگی اینترنتی چیست؟
تکنولوژی فناوری اطلاعات و ارتباطات، موتور محرک برخی از صنایع مانند فناوری نانو، بیو، شیمی و علوم انسانی، فناوری اطلاعات و ارتباطات شده است. این فضا تسهیلات زیادی برای فرهنگ، آگاه‎سازی و اشاعه فرهنگ اصیل اسلامی ایرانی در جامعه دارد. اینترنت یک نعمت است، به شرط آن که این فضا پاک باشد.

فضای مجازی فعلی کشور را چطور ارزیابی می فرمایید؟
ناهنجاری‎هایی مشاهده می‎کنیم و آسیب هایی که گزارش می‎شود که البته این به معنای آن نیست که هیچ کاری انجام نشده است. بیش از ششصد هزار سایت به زبان فارسی داریم و ۴۴ کشور دنیا تولید محتوای فارسی انجام می‎دهند.
در ایران افراد زیادی داریم که در حوزه فضای مجازی کارهای نرم‎افزاری و خدمات‎دهی خوبی را انجام می‎دهند. تسهیلات زیادی برای مردم از طریق فضای مجازی ایجاد شده است. در کل در برخی حوزه ها نسبتا خوب عمل کردیم و در بخش هایی متاسفانه ضعف داریم و دچار گرفتاری شدیم.

آیا تاکنون در جهت بومی سازی فناوری های نوین اقدامات موثری صورت گرفته است؟
شبکه ملی اطلاعات به عنوان زیرساخت مقدمات آن شروع شده است. مراکز تبادل ترافیک داده مجهز شده است. دیتا سنتر و سرورهای آن ایجاد شده است، که ابرهای مختلف و محتوایی ایجاد کند. در حوزه محتوا کارهای نسبتا خوبی انجام شده است. به عنوان مثال صدا و سیما، به دنبال تبدیل محتوای سینمایی و آرشیوها برای فضای مجازی است. تقریبا همه روزنامه‎های کشور دیجیتال شده‎اند و در این فضا جریان دارند. بخش عمده‎ای از نرم افزارهای غیر بومی با کنترل و نظارت فعال هستند. اما تا رسیدن به آن نقطه‎ی مطلوب خیلی فاصله داریم.
راهکار پیشرفت، این است که اولا در سطح شورای عالی فضای مجازی باید تصمیماتی اتخاذ شود. سرعت عمل بیشتری در تدوین برخی راهبردها انجام شود. در سطح دولت باید حمایت‎ها و نظارت‎های بیشتری صورت پذیرد. در سطح بخش عمومی و بخش خصوصی که  عمدتا لایحه‎های فضای مجازی می شوند باید گرایش بومی افزایش پیدا کند و سرمایه‎گذاری بیشتری صورت پذیرد. جذب سرمایه خارجی در بخش عمومی و خصوصی برای ایجاد زیرساخت محتوا و سرویس فراهم شود و در حوزه مردمی توقع می‎رود که رسانه‎ها، آموزش و پرورش، وزارت علوم، نهادهای فرهنگی و سازمان تبلیغات اسلامی، روی سواد رسانه‎ای مردم کار بیشتری انجام دهند، که ما در بومی سازی این صنعت بتوانیم موفق عمل کنیم.