سرکار خانم دکتر منیره حسینی عضو هیئت علمی دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی و از اعضای هیئت مؤسس جمعیت توسعه گران فضای مجازی پاک به توضیحاتی در خصوص فضای مجازی پاک پرداختند. برگزاری همایش فضای مجازی پاک و همایش هایی از این قبیل تا چه اندازه می تواند در سالم سازی فضای مجازی کمک کند؟ در […]

سرکار خانم دکتر منیره حسینی عضو هیئت علمی دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی و از اعضای هیئت مؤسس جمعیت توسعه گران فضای مجازی پاک به توضیحاتی در خصوص فضای مجازی پاک پرداختند.

برگزاری همایش فضای مجازی پاک و همایش هایی از این قبیل تا چه اندازه می تواند در سالم سازی فضای مجازی کمک کند؟
در حقیقت، نقش همایش، آگاهی بخشی و آموزشی است. آموزش کاربری صحیح فضای مجازی، معرفی فرصت‌ها و تهدیدهای فضای مجازی و نظریه‎ پردازی و بررسی تجارب مفید داخلی و خارجی در چگونگی سالم سازی فضای مجازی. انتظار می‌رود که برگزاری این همایش و همایش‎های مشابه، بتواند سطح آگاهی جامعه را به این امر مهم ارتقا بخشد و خوشبختانه، نتایج به دست آمده از دو همایش قبل، مؤید این موضوع است.

لطفا در مورد همکاری دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه در سومین همایش فضای مجازی پاک توضیح بفرمایید؟
دو همایش قبل، در دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه شهید بهشتی برگزار شده بود و در از ظرفیت های دانشگاه استفاده خوبی شده بود. گرچه در همایش های قبل نیز در محورهایی از قبیل قوانین و سنت‎های ملی و دینی، از دیدگاه صاحبنظران حوزه‌های علمیه بهره گرفته شده بود، اما اهمیت موضوع فضای مجازی و نقش کلیدی صاحبنظران و نگاه آنان از منظر دین و آموزه‎های دینی به این موضوع، ایجاب می‌کرد که در همایش سوم، از توانمندی های حوزه‎های علمیه و متفکران دینی کشور بیشتر استفاده شود. امیدواریم برگزاری همایش سوم در شهر قم و با همکاری دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، دستاوردهای مورد انتظار را داشته باشد.

 فضای مجازی پاک چه ویژگی هایی باید داشته باشد؟
فضای مجازی پاک، باید تمامی ویژگی‎های فضای حقیقی پاک را داشته باشد. به قول بزرگان حوزه، این فضا مجازی نیست، بلکه حقیقی است. ما داریم در این فضا زندگی می‎کنیم. وقتی به گفته صاحبنظران، اینترنت به تمام عرصه های زندگی بشری ورود پیدا کرده است، لذا پاکی فضای مجازی چیزی جز تلاش برای پاک زیستن و پاک ماندن در تمام عرصه‌های زندگی نیست.

راهکار شما برای بهتر شدن فضای اخلاقی و فرهنگی در فضای مجازی چیست؟
البته، شرایط اخلاقی و فرهنگی جامعه و فضای مجازی، متأثر از سلسله عوامل بسیاری است که برخی از آنها در تحقیقات گذشته شناسایی شده‎اند و می‎توان از آنها بهره برد. برخی نیز شناسایی نشده‎اند و انتظار می‎رود در تحقیقات آینده شناخته شوند. برای بهتر‌شدن فضای مجازی، از نظر اخلاقی و فرهنگی، حرکتی دو طرفه از جانب جامعه و خانواده‌ها و هم از طرف دولت و سازمان ها لازم است. نمی‌توان اخلاقیات را مقوله‎ای کاملاً فردی دانست و نمی توان تمام بار را بر دوش نهادهای دولتی انداخت. لازم است که خانواده‎ها آگاه باشند و با حساسیت بیشتری به فضای مجازی نگاه کنند و نقش نظارتی قدرتمندتری را ایفا نمایند. همچنین، دولت و سازمانهای دولتی نیز نقش مهمتری را در فراهم نمودن زیرساخت پاک، محتوای پاک و زمینه ارتباطی پاک ایفا نمایند.

چالش های فنی و زیرساختی پیش روی فضای مجازی پاک را بفرمایید؟
در بحث زیرساخت، سالها است که ضرورت شبکه ملی اطلاعات، مراکز داده برای ذخیره سازی و بازیابی اطلاعات در داخل کشور، و نرم افزارهای ملی مطرح است، اما موفقیت کامل حاصل نشده است. اخیراً هم اهمیت موضوع شبکه‎های اجتماعی ملی و کلان-داده‌ها (big-data) بسیار مطرح است که امیدواریم چرخه ایده تا تولید بسیار کوتاه‎تر شود. امروزه، رقابت اصلی در فضای مجازی بر سر همین موضوعات است و مزیت رقابتی، در دست آن کسی است که داده‌های بیشتری دارد. بی‌شک، اهمیت راهبردی این موضوع، فراتر از جنبه اقتصادی است و جنبه‌های امنیتی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را شامل می‌شود.

آیا در کشور در جهت ایجاد اینترنت ملی زیرساختهای مناسبی پیش بینی شده است؟
در کشور ما، اندیشه اولیه “اینترنت ملی”در سال ۱۳۸۴ و بعد از آن، در سال ۱۳۸۹ در قانون برنامه پنجم توسعه باعنوان”شبکه ملی اطلاعات”در نظر گرفته شده است. زیرساخت ارتباطی شبکه ملی اطلاعات باید شامل یک شبکه عمومی مسلط متصل به شبکه‌های مستقل موجود داخلی باشد که هیچگونه وابستگی در عملکرد خود به آن‌ها و به شبکه جهانی اینترنت نداشته باشد. اینکه زیرساختهای مناسبی پیش بینی شده یا خیر، سؤالی است که باید از مسئولان ارشد و تصمیم‌گیرنده پرسیده شود. در جایی به نقل از دبیر شورای عالی فضای مجازی دیدم که ایشان گفته اند”راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات در دو فاز اجرا می شود. نخست اصلاح وضع شبکه موجود و فاز دوم، راه‌ اندازی یک سیستم جدید و نو. ولی تا آنجا که من شنیده‌ام اعضای شورای عالی فضای مجازی در جلسه ششم شهریورماه ۹۵ به مصوبه‌ای در خصوص صحه‌ گذاری به عملیاتی شدن فاز نخست شبکه ملی اطلاعات توسط آن وزارتخانه، اشکال گرفتند و به آن رای ندادند.

آیا نیروی توانمند و مستعد داخلی می تواند نرم افزارهای مشابه یا برتر از نرم افزارهای غربی در بخش شبکه های اجتماعی و…را پشتیبانی کند؟
بله قطعا می‌توانیم، شاید تصور شود که توان متخصصان داخلی در این زمینه کم است؛ در حالی که من به شما اطمینان می‌دهم مشکل ما، نبود متخصص کافی در این زمینه نیست. همانند سایر زمینه‌ها که وقتی خواستیم، توانستیم؛ در این زمینه هم کافی است فعل خواستن را صرف کنیم و البته حمایتهای لازم در جنبه‌های مادی و معنوی از سوی مدیران ارشد نظام صورت پذیرد. همین حالا نیز، برنامه‌نویسان داخلی، به طراحی، ساخت و تولید نرم افزار شبکه اجتماعی اقدام نموده‌اند که نه تنها چیزی از نمونه‎های مشابه خارجی کم ندارد، حتی در مواردی نظیر حفظ حریم شخصی کاربران، بهتر عمل نموده است و حتی توانسته، علاوه بر کاربران داخلی، کاربران خارجی را نیز جذب خود نماید.

راهکار شما برای رسیدن به فضای مجازی مطلوب چیست؟
راهکارهای اصلی همان است که مقام معظم رهبری در سیاستهای کلی برنامه ششم توسعه ابلاغ نمودند. مواردی از جمله توسعه محتوی در فضای مجازی براساس نقشه مهندسی فرهنگی کشور تا حداقل پنج برابر وضعیت کنون، بومی‌سازی شبکه‌های اجتماعی، تسلط بردروازه‌های ورودی و خروجی فضای مجازی و پالایش هوشمندانه آن، ساماندهی،احراز هویت و تحول در شاخص ترافیکی شبکه به گونه ای که ۵۰ درصد آن داخلی باشد و همینطور، حضور موثر و هدفمند در تعاملات بین‌المللی فضای مجازی.
برای نیل به فضای مجازی پاک، یعنی فضایی برخوردارازمحتوا و روابط پاک، مفید و سالم در عین ایمنی کامل، حرکتی همه جانبه، چه از سوی آحاد مردم جامعه و چه از سوی دولت و نهادهای قانونی ضروری و لازم است.

جایگاه زیرساخت های بومی در حمایت از فعالیت های فرهنگی اینترنتی چیست؟
یکی از پر قدرت‌ترین رسانه‌ها، رسانه‌های اجتماعی برخط یا همان شبکه‌های اجتماعی‌اند که در فضای فرهنگی بسیار موثرند. اگر زیرساختها، همانطور که انتظار می‌رود، سرعت مطلوب و هزینه کمتر را نیز به همراه داشته باشند تاثیر بسزایی در توسعه خواهد داشت. به طور موازی، باید به بومی سازی محتوا و بومی‎سازی مدل‎های ارتباط با مخاطب نیز پرداخت که ظرفیت‎های خوبی در بین متخصصین کشور در همه این زمینه‌ها وجود دارد.

فضای مجازی فعلی کشور را چطور ارزیابی می فرمایید؟
فضای مجازی فعلی کشور، خاکستری است. نه سپید و نه سیاه. البته باید منصفانه گفت که اقداماتی هم تاکنون صورت پذیرفته است، ولی قطعاً کافی نبوده است، چون با آنچه رهبری اشاره فرمودند هنوز فاصله زیادی داریم. واقعیت این است که اینترنت ملی این مزیت را دارد که تبادلات اطلاعات در داخل کشور صورت می‌گیرد،درنتیجه سرعت بالا می‌رود و هزینه کاهش پیدا می‌کند، و این یعنی شرایط مطلوب هر کاربر.

آیا تاکنون در جهت بومی سازی فناوری های نوین اقدامات موثری صورت گرفته است؟
بله، کارهایی صورت گرفته است. آنطور که نقل شده، فاز یک سیستم‌ عامل بومی به انجام رسیده یا تمامی قوانین ومقررات لازم برای اجرایی شدن آن تدوین گشته است. حدود یکسال پیش، معاون سازمان فناوری اطلاعات ایران از پیاده‎سازی فناوری رایانش ابری و بومی‎ سازی این تکنولوژی در کشور خبر داد؛ یا چندی قبل، مرکز تحقیقات مخابرات ایران، خبر از بومی سازی سیستم‎های مخابرات (انتقال نوری)نوری پرظرفیت داد. اما، طبق فرمایشات رهبری، متأسفانه شتاب رشد آنگونه که انتظار می‌رود نیست. امیدواریم با تلاش‎هاو حمایت‎های مسئولین در سال اقدام وعمل، شاهد اقدامات عملی بیشتری هم باشیم.