دسترسی ها

استفاده بی رویه والدین از فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، خانواده‌ها را با چالش‌های مختلفی برای تربیت و آموزش‌های لازم روبه‌رو کرده است. والدین تا به خود می‌آیند، می‌بینند که فرزند آن‌ها نوجوان یا جوانی است که وارد جامعه شده و از مهارت‌های لازم در زندگی برخوردار نیست.

بهداشت روانی و توجه به آن یکی از موضوعات بسیار مهمی است که امروزه با توسعه فضای مجازی و استفاده بیش از اندازه والدین در شبکه‌های اجتماعی، خانواده‌ها از آن مغفول شده‌اند. با توجه به فراگیری دنیای اینترنت و توسعه فضای مجازی و همچنین تحت شعاع قرار دادن زندگی خانواده‌ها، متاسفانه امروز بچه‌های ما تنهاتر از هر زمان دیگری شده‌اند، که جا دارد به این مسئله با دقت نظر خاصی نگریسته شود و نیاز است روانشناسان و آسیب‌شناسان اجتماعی در این مقوله به صورت جدی ورود پیدا کنند.

شاید در گذشته نگرانی عمده خانواده این بود که فرزندانشان در بیرون از خانه با دوستان خوب و موجه‌ای ارتباط داشته باشند و با افراد اهل معاشرت کنند. ولی امروز این تعریف متفاوت شده است چرا که بچه‌ها در درون خانواده و خانه هم با گستردگی فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی در امنیت کامل نخواهند بود.

نکته جالب اینجاست که نه تنها نوجوانان و جوانان بخش عمده‌ای از زندگی‌شان در فضای مجازی می‌گذرد بلکه والدین هم مشتریان پر مصرف این حوزه‌اند. به گونه‌ای شاید اکنون به ندرت بتوان پیدا کرد که یکی از والدین (پدر یا مادر) جزو استفاده کنندگان شبکه‌های اجتماعی نباشند.

هدف نگارنده اینجا تقبیح و انتقاد از فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی نیست چرا که تکنولوژی به همان میزان که مفید و سازنده است، به میزان قابل توجهی هم می‌تواند تبعات منفی به دنبال داشته باشد. این بستگی به نوع نگاه ما و استفاده ما برمی‌گردد که از «دینامیت» برای کشتن و تخریب استفاده کنیم و یا درمسیر جاده سازی، عمران و آبادانی بهره بگیریم.

باید گفت آنچه امروز بیش از هر موضوع دیگری به چشم می آید، استفاده بی رویه از فضای مجازی است که قریب به اتفاق آن جنبه سرگرمی دارد و ضرورت زیادی هم ندارد، و همین مسئله باعث شده، ساعاتی که خانواده‌ها باید در کنار فرزند خود برای تربیت و آموزش‌های لازم در کانون خانواده سپری کنند به راحتی از دست می‌دهند و تا به خود می‌آیند می‌بینند که فرزند آن‌ها نوجوان یا جوانی است که وارد جامعه شده و از مهارت‌های لازمی که باید برخوردار می‌بود بی بهره است.

کمبود خواب و استراحت کافی هم یکی از دلایل عمده‌ای که مردمان روزگار ما به آن مبتلا شده‌اند به قول یکی از اساتید دانشگاه، مسئولان باید فکری به حال خواب و استراحت مردم بکنند. کودکان و نوجوانانی که قرار است فردا به مدرسه بروند، اما تا پاسی از شب، پای فیلم و فوتبال می‌نشینند، یا آن هنگام که دیدن این برنامه‌ها از جنبه سرگرمی خارج و به عادت همیشگی بچه‌ها تبدیل می‌شود. دیگر نمی‌توانند بهداشت روان سالمی برای آن‌ها متصور بود و بدون شک یادگیری و آمادگی درک و فهم دانش آموز پایین می‌آید و به تبع آن مشکلات خانواده و جامعه مضاعف خواهد شد.

در تعریف بهداشت روان آمده است که فرد سالم باید احساس کند افراد جامعه او را مورد پذیرش قرار می‌دهند و او نیز به نظر موافق به آن‌ها نگاه کند و برای خود احترام و ارزش قائل شود، یعنی این که یک شخص خود را دوست بدارد و به دیگران احترام بگذارد. بهداشت روان در بردارنده نوع نگاه ما به خودمان، زندگی‌مان و افرادی است که آن‌ها را می‌شناسیم و به آن‌ها علاقمندیم. سلامت روان هم مانند سلامت جسم در هر مرحله‌ای از زندگی حائز اهمیت است.

در واقع احترام به شخصیت خود و دیگران در درون خانواده شکل می‌گیرد و در صورتی والدین به این امر مهم توجه نکنند در آینده با مشکلات عدیده‌ای در خصوص تربیت فرزندانشان مواجه خواهند شد.

فرد سالم احساس می‌کند که اصول بهداشت روانی مبتنی برتقویت افراد استوار شده است و از تخریب شخصیت دیگران تا جایی که امکان داشته باشد جلوگیری می‌کند.

نکته اینجاست که با همه مشغله و گرفتاری‌ها که والدین دارند و فرصت اندکی که می توانند برای فرزندان داشته باشند استفاده از فضای مجازی نیز باعث می‌شود که خانواده‌ها خواب و استراحت کافی نداشته باشند و ارتباط رودرو با فرزندان کمتر می‌شود با وجود اینکه شاید ساعت‌ها هم کنار هم باشند، اما این دوری و عدم آگاهی از وضعیت بچه‌ها می تواند هزینه های جبران ناپذیری را در پی داشته باشد.

همانطور که جسم نیاز به مراقبت دارد روح و روان نیز از این امر مستثنی نیست، گرفتاری زندگی شهرنشینی و دغدغه‌های فراوان در امرار معاش و مشکلات گوناگون تا حد زیادی توجه به بهداشت روان فرزندان را به حاشیه برده است.

بهداشت روانی مستلزم دانستن و ارزش دادن به نیاز‌های اولیه انسان است؛ و بچه‌ها باید از شرایط روحی و روانی مناسب و اعتماد به نفس لازم در خانواده برای رویارویی با واقعیات زندگی برخوردار باشند؛ که هم برای خانواده مفید باشند و هم برای جامعه مثمرثمر واقع شوند. هر چند بهداشت روانی از مولفه‌های مختلفی تشکیل شده و کارشناسان و متولیان امر باید در این خصوص اظهار نظر و آسیب شناسی کنند، ولی آنچه حائز اهمیت است، توجه ویژه‌ خانواده‌ها به مقوله بهداشت روان فرزندان است و در دورانی که خانواده‌ها نسبت به هر زمان دیگری خلوتتر و تنهاتر شده‌اند نگذارند فرزند یا فرزندانشان احساس تنهایی بیشتری کنند.

• منبع خبر : دفاع مقدس