خبرها و تحلیل هایی که ظاهرا پر معنا و سنگین هستند اما عملا مشک خالی است. فردی که سال هاست از ایران رفته به گونه ای روایت می کند که انگار دیروز میان خیابان ها با مردم بوده و این حرف ها را شنیده است. این شگرد رسانه ای امروزه بسیار استفاده می شود.

گروه رسانه: ماجرای آن پادشاه را شنیده اید که می خواست استخر خانه خود را پر آب کند و ده ها ساقی را فرستاد تا مشک را از چشمه دوردست آب کنند و بیاورند ؟ هر کدام از آنان فکر می کردند بقیه آب می آورند و او می تواند داخل مشک را باد کند که سختی را تحمل نکند. از قضا همه ساقی ها مشک پر باد آوردند و هر کدام تصور می کرد بقیه آب خواهند آورد. این قصه اکنون شده است یک شگرد رسانه ای.

خبرها و تحلیل هایی که ظاهرا پر معنا و سنگین هستند اما عملا مشک خالی است. فردی که سال هاست از ایران رفته است بگونه ای روایت می کند که انگار دیروز در تهران و میان خیابان ها با مردم بوده و این حرف ها را شنیده است و یا مخاطبانی که اسم و رسم مشخصی ندارند. این شگرد رسانه ای در برخی رسانه ها بسیار استفاده می شود.

علیرضا داودی کارشناس‌ ارشد رسانه و علوم شناختی ، ضمن تشریح کارکرد رسانه‌ های فارسی زبان بیگانه درخصوص تکنیک ” حمل باد ـ واکنشِ رئال “ گفت: شگرد ” حمل باد واکنش رئال “ برگرفته شده از یک داستان قدیمی است، در داستان های قدیمی این داستان مطرح بود که فردی خانه ای را می سازد و استخری را تدارک می بیند به خدمتکارهاش می گوید ، از فلان آب انبار آب بیاورید این استخر را پر کنید ، به هر خدمتکار یک مشک آب میدهند، این افراد به علت بعد مسافت و سنگینی مشک پر از آب ، صرفا مشک را با آب خیس کرده و بدون پر کردن آب درون مشک ، عملا مشک های خالی را به سمت استخر آب تا منزل حاکم می بردند و وقتی در مشک ها را باز می کنند ، همه مثلا خالی می کنند اما همه پر از هوا بوده ، بجای آب باد حمل می کردند اما انتظار رئال ایجاد کردند.

داودی افزود: در حوزه علوم شناختی این جزء تکنیک های ویژه است به این معناست که شما همیشه گزاره هایی را که در واقع به مخاطب اعلام می کنید که مخاطب اگر همه این گزاره ها را روی هم قرار بدهد، دیگر نتیجه اش باد هست، هیچ ارزش و ثمره و هیچ سندی ندارد ، اما وقتی می خواهد لب حوض، مشک خالی را آب را خالی کند احساس می کند تمام آن اطلاعات ارزشمند نیست بنابر این دچار عصبانیت می شود، مخاطبی که دچار عصبانیت شده مستحق برخورد است و اگر با او برخوردی بشود، تبدیل به یک ناراضی جدی می شود و برمی‌گردد.

کارشناس‌ ارشد رسانه و علوم شناختی ادامه داد بنابراین وقتی رسانه به ذهن شما اطلاعاتی می دهد که شما تصور دارید این اطلاعات کامل و دقیق و در نهایت تحلیل نسبت به پدیده ها است ، آن زمان متوجه می شود که این اطلاعات ارزش و اعتبار ندارد به اصطلاح باد حمل کردید و   وقتی محاسبه و تحلیل می کنید متوجه می شوید حدس و گمان ها تبدیل به اطلاعات شده است و اینجاست که بی ارزش بودن آن اطلاعات  مطمئن می شوید.

داودی ادامه داد: رسانه های بیگانه راجع به بسیاری از رویدادها  با همین روش عمل می کنند، مخاطب احساس می کند مساله شهروند خبرنگار یا به نقل از مقام آگاه یا فرد مطلع  مصداق این روش هست در صورتی که اینها همه تکنیک حمل باد واکنش رئال است البته در ظاهر مطلب درست بود و ممکن است بخشی از اطلاعاتی که رسانه ها می دهند درست باشد اما لایه بیرونی خبر و اطلاعات منتشره است و اساسا ماهیت پرداز نیست مانند اتفاقی که آمدنیوز از آن بسیار استفاده می کرد و همچنین انگلیس و فرانسه از این تکنیک بسیار استفاده می کنند.

شگردهای رسانه ‌های بیگانه برای تغییر ذهن مخاطب فارسی زبان هر روز بیشتر می ‌شود، شناختن و درک این جنگ شناختی قسمتی از سواد رسانه‌ای مورد نیاز امروز ایران‌مان است. بنابراین رسانه ‌ها تلاش می کنند مطابق اهدافی که دارند در این فرآیند دخالت کنند. ایجاد، تغییر یا تقویت باورها، از کارکردهای رسانه ها در همراه سازی مخاطبان است.

مجموعه برنامه کوتاه ”روایت رنگ‌ها“  روایتی از تکنیک ‌های جنگ شناختی است که در شبکه رادیوییِ رادیو گفت و گو تولید و پخش می شود.

تکنیک ‌های رسانه‌ ای در دنیای امروز وارد فضای علوم شناختی شده است از این رو رادیو گفت و گو مجموعه برنامه‌ای ۹۰ قسمتی برای آشنایی مخاطبان با این تکنیک‌ ها را تدارک دیده است.
”روایت رنگ‌ها“ نام این مجموعه برنامه‌ی تخصصی در حوزه علوم شناختی با محوریت شگردهای رسانه‌ای در انحراف افکار عمومی است که ماموریت این شبکه، در جریان ‌سازی موثر بر نخبگان و کنشگران جامعه ایرانی را محقق کرده است.

این مجموعه برنامه که در قالب ساختارهای نوین طراحی و تولید شده، در هر قسمت و در گفت و گو با علیرضا داودی کارشناس مسائل رسانه و متخصص علوم شناختی، با رویکردی تخصصی و تحلیلی و با مصداق‌های عینی به افشای تکنیک‌ های رسانه‌ های بیگانه و معاند در جهت تخریب ذهن مرم ایران می پردازد.

  • منبع خبر : خبرگزاری فارس