دسترسی ها

دکتر رسول جلیلی، عضو هیئت علمی دانشکده کامپیوتر دانشگاه صنعتی شریف و مؤسس جمعیت توسعه‎گران فضای مجازی پاک در گفتگویی تفصیلی به ارائه توضیحاتی در خصوص فضای مجازی پاک و هدف از برگزاری همایش فضای مجازی پاک در سالهای گذشته و امسال پرداخت که در ادامه می‎خوانیم.

لطفا هدف و انگیزه خود را از تأسیس NGO و برگزاری همایش فضای مجازی پاک بیان فرمائید.
ابعاد مثبت دسترسی به هر گونه محتوای متنی، صوتی، تصویری، ویدیو و بحث هایی که امروزه مثل نقل و نبات در اختیار همگان است مانند بحث دسترسی به شبکه های اجتماعی و بازی های چند رسانه ای و دیگر امکانات موجود که در سالهای اخیر ایجاد شده است برای همگان واضح است.
آنچه که یک میزان دغدغه را در ابتدا مطرح می کند و این دغدغه به مرور عمیق تر می شود، دسترسی ممیزی نشده برخی از کاربران به محتواها و خدماتی است که مجوز و صلاحیت آن را ندارند.
قانون گذاری و ضابطه مندی فضای مجازی نسبت به هجمه های  فناوری و محتوایی موجود در آن، عقب است. علاوه بر این در تفسیر این که این حد مرزها چه باشد جهان بینی و نیز سلیقه دینی، ارزشی و سیاسی تاثیر گذار است.

شما در مواجهه با این هجمه ها چه راهکاری به ذهنتان رسید؟
ما به عنوان یک جمعی از دغدغه مندان عضو هیئت علمی یا فارغ التحصیلان حوزه های فنی فرهنگی مرتبط با فضای مجازی دور هم جمع شدیم و فکر کردیم لازم نیست که همه ی کار را به دوش حاکمیت و دولت بگذاریم و باید کمک کنیم که کار از روی زمین بلند بشود.
یعنی ما معتقدیم که فضای مجازی یک فناوری است، یک بستر است، یک زمین بازی است. در این زمین بازی همگان می توانند بازی کنند و قدرت مانور دارند در این زمین هم دشمن است و هم دوست؛ ما تلاش داریم در مقابل تحرکات ضد ارزشی و ضد اخلاقی که رواج زیادی نیز دارد به وجه خدائی توسعه فضای مجازی بپردازیم. پس اسم مجموعه را که فعالیت خود را از سال ۹۲ شروع کرد «جمعیت توسعه گران فضای مجازی پاک» گذاشتیم.
سال اول با موافقت دانشگاه صنعتی شریف همایشی را تحت عنوان همایش فضای مجازی پاک برگزار کردیم و سال بعد دوستان در شهید بهشتی ابراز علاقه کردند که همایش را در آنجا داشته باشیم که به خوبی برگزار شد و سومین همایش ما ان شاالله امسال در دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم برگزار می شود.

*آیا همایش قبلی فضای مجازی پاک توانسته است انتظارات شما را برآورده کند؟
از اهداف ما این است که بتوانیم فرهنگ فضای مجازی پاک را ترویج کنیم. فضای مجازی خودش موضوع جدید الحدوث است و فضای مجازی پاک از آن جدیدتر. برای فضای مجازی پاک باید واژگان تولید کرد، ادبیات ساخت، ترویج کرد و آموزش داد.
همایشی اگر می خواهد این مسئله ی بزرگ را حل کند، یک شیب مناسبی را باید در توفیقش انتظار داشته باشیم. همین قدر که همایش اول و دوم با یک جمعیت خوبی از کسانی که در لایه های میانی، در حد مدیران مدارس ، مربیان مدارس، معلمین، مسئولین خانه های فرهنگ، اصحاب رسانه، دانشجویان و غیره برگزار شد در حد خود مطلوب بود.
ما از صدا و سیمای جمهوری اسلامی انتظار بسیار بیشتری داشتیم و هنوز هم داریم؛ رسانه ها باید تلاش بر ترویج استفاده درست از فضای مجازی و ترویج و تبلیغ فضای مجازی پاک را  جزء مأموریت های خودشان بدانند و آن را دنبال نمایند.

برگزاری همایش فضای مجازی پاک و همایش هایی از این قبیل تا چه اندازه می تواند در سالم سازی فضای مجازی کمک کند؟
همایش ها زمینه سازی ، جریان سازی و گفتمان سازی می کنند و باعث می شوند افراد در رابطه با موضوع همایش همگرا شوند. فضای مجازی الزاما پاک نیست، هر چند که اطلاق ناپاکی مطلق بر آن نیز نادرست است. از آنجا که برخی از محتواهای فضای مجازی ناپاک و نا سالم است و برای همه مضر می باشد؛ لذا همه باید از آن دوری کنند. به همین دلیل از کلمه پاک استفاده شده است؛ چرا که هر آنچه که  اطلاق پاک و ناپاک به آن شود مستقل از زمان و مکان است و برای همه افراد و موارد یکسان خواهد بود. این همایش قصد دارد این گفتمان را توسعه دهد تا پس از یک دهه، کلمات و واژگان کلیدی خوبی را در اختیار محققیق قرار دهیم و بتوانیم مبتنی بر ارزش های اسلامی ایرانی، فضای مجازی پاک را توسعه بدهیم.

لطفا در مورد همکاری دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه در سومین همایش فضای مجازی پاک توضیح بفرمایید؟
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در دومین همایش فضای مجازی پاک شرکت کرد و حجت الاسلام و المسلمین علیزاده سخنرانی خوبی در آن همایش داشتند. بعد از جلساتی که برگزار شد و بررسی هایی که صورت گرفت؛ تصمیم بر آن شد که سومین همایش در قم و توسط دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم برگزار شود. امیدواریم بتوانیم در این فرصت که پیش آمده است از متخصصین حوزوی و از محضر مراجع عظام تقلید بهره مند گردیم. ضمنا از آنجایی که ادبیات مربوط به فضای مجازی پاک باید منشا دینی داشته باشد امید است شاهد بکاری گیری ظرفیت حوزه علمیه در این موضوع جدید باشیم.

 فضای مجازی پاک چه ویژگی هایی باید داشته باشد؟
پاک بودن به این معنا است که محتوای حرام، محتوای معارض، محتوایی که منجر به کسب حرام شود، محتوایی که منجر به عدول از ارزش ها و ترویج ناهنجاری ها شود را نداشته باشد. ما در مقابل یک تهاجم کارشناسی شده هستیم و بر این اساس باید محتوا را باید ممیزی کنیم. این ممیزی در ساختار فضای مجازی پاک نوعاً از نظر محتوا است ولی در کنارش ممیزی امنیتی مطرح است. در این بحث به ابعاد امنیتی هم پرداخته می شود. فضای مجازی پاک فضای مجازی‌ایست که همین پروتکل ها و لوازم جاری را دارد ولی ضررهایش به سمت صفر میل کند.

فضای مجازی فعلی کشور را چطور ارزیابی می فرمایید؟
همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند فضای مجازی کشور رهاست. حالا ما باید با این موضوع یا فعال برخود کنیم یا منفعل. برخورد منفعل این است که ما صرفا دغدغه مقام معظم رهبری را نقل کنیم. ولی برخورد فعال یعنی هم دغدعه را بشنویم و درکش کنیم و هم در جهت رفع نقایص و کاستی ها کار کنیم. لذا باید در هر سطحی و در هرجا بکوشیم تا عنان فضای مجازی در دست نیروهای ارزشی و حاکمیت جمهوری اسلامی قرار بگیرد.

چه نهادهایی می توانند در پاک و سالم سازی فضای مجازی موثر باشند و تا چه اندازه موفق بوده اند؟
در راس نهادهای مسئول شورای عالی فضای مجازی قرار دارد. تعبیری که حضرت آقا در تاسیس و در تمدید احکام اعضا داشتند این بود که شورای عالی فضای مجازی یک نقطه کانونی و یک ملجا و مرجع باشد برای سیاست گذاری و پایش و حل و فصل مسایل فضای مجازی و در کنار شورای عالی فضای مجازی مرکز ملی فضای مجازی بعنوان یک قرارگاه است. قراگاه بعنوان جایی که مسایل را حل کند. متاسفانه توفیقی که انتظار داشتیم حاصل نشده است و امیدواریم که رکود فعلی حاکم بر شورای عالی فضای مجازی رفع شود. دولت، صدا و سیما، سازمان تبلیغات اسلامی، حوزه علمیه، مدیران مدارس، مسئولان، فرهنگیان، پدرها و مادرها همه مسئولند.

نقش شبکه های اجتماعی پیام رسان در سالم سازی فضای مجازی کشور چه می تواند باشد؟
در شبکه های پیام رسان کاربران از طیف های مختلف هستند. همانطور که در خیابان اگر پلیس نباشد هرج و مرج می شود و نظم ترافیکی را از دست میدهیم لذا گرداننندگان شبکه های اجتماعی باید به محدودیت ها و ضوابط التزام عملی داشته باشند. پس شبکه های اجتماعی اگر تحت ضوابط حاکمیتی باشند بسیار موثر است و از ناپاکی در امان هستند ولی اگر از طرف دشمن باشد می‌تواند خسارت نسلی داشته باشد. بنابراین وقتی گرداننده یک شبکه پیام رسان تحت سیطره دشمن باشد به جای محتوای ناپاک، محتوای پاک را پالایش می کند و شبکه پیام رسان با گردانندگی خارج کشوری، قطعا به ناپاکی و گسترش آن می‌انجامد و اغراض سیاسی دشمن را در قالب جنگ نرم علیه ما پیاده سازی می کند.

برای رسیدن به فضای مجازی مطلوب چه راهکارهایی ارائه می فرمایید؟
باید چند چیز را توسعه دهیم که عبارتند از: ۱. توسعه محتوای برا آمده از فرهنگ اصیل و بسیار غنی اسلامی – ایرانی ۲. توسعه بستر دسترسی. ۳. توسعه فنی تا بتوانیم بر ناپاکی ها فائق بشویم و نیاز نباشد از خارج کشور خریداری کنیم.