دکتر سیاوش بیات عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف و از اعضای کمیته علمی سومین همایش ملی فضای مجازی پاک به تشریح ابعاد فضای مجازی پاک پرداخت و پیرامون همایش ملی فضای مجازی پاک نکاتی را تبیین نمودند. برگزاری همایش فضای مجازی پاک و همایش هایی از این قبیل تا چه اندازه می تواند در […]

دکتر سیاوش بیات عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف و از اعضای کمیته علمی سومین همایش ملی فضای مجازی پاک به تشریح ابعاد فضای مجازی پاک پرداخت و پیرامون همایش ملی فضای مجازی پاک نکاتی را تبیین نمودند.

برگزاری همایش فضای مجازی پاک و همایش هایی از این قبیل تا چه اندازه می تواند در سالم سازی فضای مجازی کمک کند؟
با توجه به اینکه فضای مجازی یک پدیده نوظهور در بین جامعه و مردم است و هنوز کتب علمی در مورد عمق تاثیر و نفوذ آن تدوین نشده است؛ آگاهی در این زمینه پایین است. به همین دلیل برگزاری همایش ها، نشست ها و همفکری ها باعث می شود که در زمینه چگونگی برخورد با مبحث فضای مجازی،  تولید دانش شود که از دو بعد حائز اهمیت است. بعد اول اینکه خودمان متوجه می شویم که ابعاد مسئله به چه نحوی است و بعد دوم اینکه مطالب به جامعه و به تاثیرپذیران یا ذی نفعان فضای مجازی منتقل می شود.
لطفا در مورد همکاری دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه در سومین همایش فضای مجازی پاک توضیح بفرمایید؟
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه میزبان سومین همایش فضای مجازی پاک می باشد و با در نظر گرفتن تجربیات موفق دفتر تبلیغات اسلامی در ترویج الهیات امیدواریم این همایش نتایج موثر و مفیدی داشته باشد و از آنجایی که برگزارکنندگان همایش سوم با مسئله ی تبلیغ خیلی حرفه ای سروکار داشته اند و نوآوری های خیلی خوبی در ابعاد تازه ای از جمله مسائلی مثل کسب و کار حلال، فقه فضای مجازی، چگونگی تبلیغ در فضای مجازی، استفاده از فضای مجازی برای تبلیغ دین و … داشته اند امید است این همایش نتایج ارزشمندی برای کشور داشته باشد.
 فضای مجازی پاک چه ویژگی هایی باید داشته باشد؟
فضای مجازی پاک مسئله ای است که به راحتی تشخیص ویژگیهای دقیق آن راحت نیست. اگر چه اسم این فضا، فضای مجازی است اما با حقیقت وجود انسان سر و کار دارد و محتوایی که در فضای مجازی وجود دارد با ذهن و فکر انسان ها ارتباط پیدا می کند. برای همین شاید یک فضای حقیقی در قالب یک تکنولوژی به نام فضای مجازی است. چگونگی برخورد با این فضا بسیار مهم است. به عنوان مثال اگر هر کسی بخواهد بدون داشتن اطلاعات به فضای مجازی مراجعه و خودش را درمان کند این یک مسئله ی مخاطره آمیز است. در مسائل فرهنگی،اجتماعی و سیاسی که این مسئله خیلی پررنگ تر هم می شود. یک تعریف جامع و خیلی کلی اگر بخواهیم از فضای مجازی پاک داشته باشیم این است که فضای مجازی پاک، فضایی است که اطلاعات و ورودی هایی برای انسان فراهم می کند که مضر نیستن،. بلکه می تواند به ارزش های انسانی و به تکامل وجود انسان کمک کند بدون اینکه آسیبی به انسان برساند.
راهکار شما برای بهتر شدن فضای اخلاقی و فرهنگی در فضای مجازی چیست؟
یکی از اهداف برگزاری همین همایش فضای مجازی پاک، استخراج همین راهکارها است. بعد از اینکه ما تهدیدات، فرصت ها، نقاط قوت و ضعف را بررسی کردیم آن چیزی که می توانیم استفاده کنیم راهبردهای ما و راهکارهای ما خواهند بود. مسلما راهکار ما در برخورد با فضای مجازی یک راهکار شبیه سانسور یا نفی کردن مسئله فضای مجازی به هیچ عنوان نیست. بلکه هدف دادن اطلاعات به ذی نفعان و بهره برداران فضای مجازی است بطوریکه حداکثر استفاده را از فضای مجازی ببرند و از زیان های فضای مجازی در امان باشند.

چالش های فنی و زیرساختی پیش روی فضای مجازی پاک را بیان فرمائید؟
زیر ساخت هایی که ما برای شبکه های اجتماعی فراهم کرده ایم از لحاظ فنی به طور صحیح و اصولی طراحی نشده اند. ترافیک داخلی کشورمان به صورت داخلی نیست. در مورد نرم افزارهایی که تبلیغ می شود هیچ راهنمایی در مورد محدوده سنی به مخاطبین انجام داده نمی شود. با توجه به ارزان بودن تکنولوژی؛ کودکان،نوجوانان و جوانان به آن دسترسی دارند و در دنیای فضای مجازی با انواع تصاویر،مفاهیم و مسائل مواجه می شوند، که ممکن است باعث مشغولیت های ذهنی و درگیری های بعدی افراد شود.

آیا در کشور برای ایجاد اینترنت ملی زیرساخت های مناسبی پیش بینی شده است؟
اینترنت ملی یعنی ترافیک داخل کشور خودمان را به صورت داخلی اداره کنیم. در همه جای دنیا ترافیک داخلی را به صورت داخلی عبور و مرور می کنند. یعنی وقتی من در داخل کشور به شما یک ایمیل ارسال می کنم، مستقیما به شما ارسال می شود؛ یا اگر من می خواهم از یک سرور مطلبی را مطالعه کنم این اطلاعات به صورت مستقیم به ما ارسال می شود. مسئله ی امنیت نباید با مسئله ی فضای مجازی پاک ادغام شود. بیشتر مفاهیمی که اینترنت ملی و شبکه ملی اطلاعات دنبال می کنند، مسائل امنیتی و سیاستگذاری های کلانش متفاوت از مسائل فضای مجازی پاک است.

آیا نیروی توانمند و مستعد داخلی می تواند نرم افزارهای مشابه یا برتر از نرم افزارهای غربی در بخش شبکه های اجتماعی و…را پشتیبانی کند؟
بله. وقتی کشور ما توانسته است به تکنولوژی هایی دست پیدا کند که خیلی ها باورشان نمی شد، چرا در حوزه نرم افزار و فضای مجازی اینگونه نباشد؟ مسائل تکنیکال با سرمایه گذاری حل می شود. الان برای طراحی یک شبکه اجتماعی بومی و کامل هیچ کدام از ارگانها به دانشگاهی مثل دانشگاه صنعتی شریف بودجه نمی دهند؛ تا طراحی اصولی یک شبکه اجتماعی را انجام دهند. برای همین است که متاسفانه خیلی از شبکه های اجتماعی داخلی در طراحی نقص و ایراد دارند. یعنی اگر دانش دانشگاه و فناوری شرکت ها دست به دست هم دهند، مسلما خواهند توانست و به نحو احسن انجام خواهند داد.

راهکار شما برای رسیدن به فضای مجازی مطلوب چیست؟
فضای مجازی مطلوب، جایی است که افراد وقتی به آن مراجعه می‎کنند بتوانند خواسته های خود را به دست بیاورند و از گزند های آن در امان باشد. در این فضا کودکان، نوجوانان و هر رده سنی می توانند سرویس های مطلوب خود را از فضای مجازی دریافت کند؛ بدون آنکه از آسیب های فضای مجازی ضرری ببینند. فضای مجازی مطلوب بهترین سرویس را در کمترین زمان به افراد مختلف می دهد بدون آنکه ضررهایی را متوجه آنان سازد.

آیا تاکنون در جهت بومی سازی فناوری های نوین اقدامات موثری صورت گرفته است؟
متاسفانه اقدامات یا بودجه کافی ندارند و یا به صورت مستمر این حوزه مورد پشتیبانی قرار نمی گیرد. حتی برای شبکه اجتماعی که یک سهم نسبتا قابل توجهی از فضای مجازی را تشکیل می دهند هنوز در کشور، بودجه ای صرف طراحی این شبکه ها نکرده اند یعنی فضای مجازی ما، یک فضای مجازی وارداتی است. ما خودمان هنوز معماری فضای مجازی داخلی را انجام ندادیم. حقیقت مسئله این است که هیچ حرکت و بودجه ای اساسی برای طراحی مجدد و بومی فضای مجازی انجام نشده است. البته نیروهای مصمم و پرتلاش حتی بدون بودجه، کارهای بسیار مهمی را انجام داده اند که همین همایش فضای مجازی پاک یکی از آن نمونه هاست؛ که بدون اینکه حتی ذره ای کمک از طرف دولت برایش انجام شود، در حال فرهنگ سازی است. اما انتظار می رود که در یک مسئله به این مهمی، که اهمیتش به اندازه اهمیت انقلاب اسلامی است با بودجه ی اداره شده و مصوب کار کنیم.