دسترسی ها

دکتر کمال محامد پور استاد تمام و عضو هیئت علمی دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی، به توضیحاتی پیرامون فضای مجازی پاک پرداختند، که بخش اول آن را در ادامه می خوانیم.

برگزاری همایش فضای مجازی پاک و همایش هایی از این قبیل تا چه اندازه می تواند در سالم سازی فضای مجازی کمک کند؟
یکی از راههای مؤثر برای اینکه بتوانیم اهمیت فضای مجازی پاک را به جامعه و مردم اطلاع‎رسانی کنیم، برگزاری همین گونه همایش‎ها و هم فکری‎ها است. در این نشست‎ها، ارائه مقالات و همفکری هایی صورت می پذیرد، که می توان مطالب را جمع آوری،‌ جمع‎بندی و ارائه نمود. از دیگر فواید این است که نتیجه کار نشست های همایش، جمع آوری و تدوین شود و در نهایت به عنوان پیشنهادهایی به مسئولین اجرائی کشور ارائه شود.

لطفا در مورد همکاری دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه در سومین همایش فضای مجازی پاک توضیح بفرمایید؟
تاکنون دو همایش با همکاری  دانشگاه شریف و شهید بهشتی  برگزار شده که در مجموع بازتاب خوبی داشته است. سومین همایش فضای مجازی پاک در قم توسط دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم برگزار می شود و امیدواریم که این همکاری بتواند ادامه پیدا کند و شاهد آثار پربار آن باشیم.

فضای مجازی پاک چه ویژگی هایی باید داشته باشد؟
کسانی که از فضای مجازی استفاده می‎کنند به نوعی یک خلوتگاهی برای خود دارند و به لحاظ حساسیتی که در این زمینه وجود دارد و ممکن است افراد دچار اشتباهاتی شوند؛ لذا بحث پاک یا ناپاک بودن فضای مجازی مطرح می‎شود. این ابزار به راحتی می‎تواند فضایی برای اندیشه و رفتارهای نامناسب را ایجاد کند.  در واقع ما باید ابزاری در اینترنت داشته باشیم که از مسائل نامناسب جلوگیری کند، این بخش به صورت سخت‎افزاری و نرم‎افزاری قابل انجام بوده و البته دائما باید به روز شود و می‎توان آن را کنترل نمود و با برنامه‎ریزی برای آن اقداماتی را انجام داد. بخش دیگر، بخش مغزافزاری یا فرهنگی این فضا است؛ که عبارت است از انجام اقداماتی که بتواند در افراد مصونیتی ایجاد کند تا بهره برداری مطلوب از این ابزار حاصل شود.

راهکار شما برای بهتر شدن فضای اخلاقی و فرهنگی در فضای مجازی چیست؟
کارهایی است که حاکمیت و دولت باید انجام دهند. یعنی باید توجه داشته باشند که بستر و ابزاری را فراهم می‎کنند؛ که از این ابزار برای توسعه‎ی فرهنگی، اجتماعی، رفاهی و اقتصادی کشور بهره برداری می شود. برای مثال, اگر اینترنت با پهنای باند وسیع یا پر سرعت را بیان می کنند؛ باید حواشی کار را هم مواظبت کنند و مسائل امنیتی، مشکلات فرهنگی و اجتماعی و موضوع نفوذ را هم مد نظر داشته باشند. در به کارگیری فضای الکترونیکی و مجازی, امور لازمی مانند فیلترینگ و کارهای از این قبیل را انجام دهند. مردم نیز باید از خود صیانت کنند و لازمه‎ اش این است که کار فرهنگی انجام شود و مردم را با آسیب‎هایی که فضای مجازی دارد آشنا کنیم و برای مقاطع مختلف از نظر فرهنگی برنامه داشته باشیم.

آیا در کشور برای ایجاد اینترنت ملی زیرساخت های مناسبی پیش بینی شده است؟
از نظر زیرساخت‎های فنی توسعه زیادی داده شده است، ولی هنوز با آن اهدافی که انتظار می‎رود فاصله داریم. بخش دیگر و مهمتر آن, اپلیکیشن‎ها و برنامه‎های کاربردی مورد نیاز مردم در زمینه‎های مختلف است، که در این زمینه اقدامات قابل توجهی انجام نشده است. اگر از این زیرساخت‎هایی که تاکنون توسعه پیدا کرده است بتوانیم در زمینه‎ی توسعه کسب و کار و بازاریابی با هدف تولید محتوای پاک برای فضای مجازی پاک استفاده کنیم؛ آنوقت می‎توان گفت که به حد خوب و مناسبی رسیده ایم.

آیا نیروی توانمند و مستعد داخلی می تواند نرم افزارهای مشابه یا برتر از نرم افزارهای غربی در بخش شبکه های اجتماعی و…را پشتیبانی کند؟
بله. قطعاً همین گونه است. از نظر نیروی انسانی توانمند هیچ مشکلی وجود ندارد. اگر هدف فعال شدن بخش خصوصی در این زمینه باشد، دولت باید دو کار انجام دهد. اول اینکه حمایت مالی انجام دهد. دوم اینکه باید به صورت هدفمند حمایت کند. یعنی باید با هدایت جامعه و بازار کار به خصوص هدایت جوان ها و نیروی انسانی به صورت هدفمند حمایت نماید.

راهکار شما برای رسیدن به فضای مجازی مطلوب چیست؟
همین مباحثی که مطرح شد. حاکمیت باید وظیفه‎ی خود را انجام دهد و مهمترین مطلب این است که ما بتوانیم اپلیکیشن‎ها و برنامه‎های کاربردی متنوعی داشته باشیم؛ به خصوص در بخش سرگرمی، هنری و فرهنگی که دولت باید حمایت‎های خود را از جهت فرهنگی انجام دهد و سیاست‎های خود را تدوین نموده و جهت بدهد که به بیراهه نروند و اشتیاق پیدا کنند تا بتوانند محصولات فرهنگی  پاک داشته باشند.

جایگاه زیرساخت های بومی در حمایت از فعالیت های فرهنگی اینترنتی چیست؟
اول باید زمینه‎ی کسب و کار فضای مجازی پاک در کشور مهیا شود، وقتی به حد غنایی از نظر کمیت و کیفیت رسیدیم، آن وقت می‎توان آن را صادر کرد و آن را در شبکه‎ی جهانی وب عرضه نمود. تاکنون تولیدات ما در حدی نبوده است که بتوانیم نیاز داخلی را تأمین و به واسطه آن از جامعه صیانت نماییم. اینکه افراد در سنین مختلف به سایت‎های نامناسب و برنامه‎های کاربردی نامناسب مراجعه می‎کنند، به این دلیل است که تولیدات  داخلی کافی, مناسب و جذاب نداریم. اگر تولیدات ما به حد کافی باشد و بتوانند غلبه بر آن تولیدات نامناسب خارجی کنند، قطعا می توان بدون دغدغه شبکه فنی را توسعه داد و در شبکه جهانی وارد شده و به میزان زیادی تاثیرگذاری داشت.  آن موقع می توانیم از مرزهای خود فراتر برویم.

فضای مجازی فعلی کشور را چطور ارزیابی می کنید؟
متاسفانه خیلی مناسب نیست. به علت کم کاری و سهل انگاری‎هایی که دستگاههای اجرائی دارند و به علت نداشتن فعالیت مناسب، سرمایه‎گذاری نامناسب و عدم برنامه‎ریزی در این زمینه در حال حاضر مورد تهاجم هستیم و این وضعیت مناسبی نیست.
علت اینکه شورای عالی فضای مجازی به دستور رهبر معظم انقلاب به طور خاص برای فضای مجازی تشکیل شد این بود که فضای مجازی متولی مشخصی نداشت. در سطح بالا رهبر معظم انقلاب احساس خطر کردند و این شورا را تشکیل دادند؛ ولی متأسفانه تاکنون اقدام مناسبی صورت نگرفته است. به نظر من، باید هر چه سریعتر  اقدامات عملی و جهاد گونه‎ای که در این زمینه لازم است انجام شود. ما هر لحظه که درنگ کنیم ساعت‎ها و روزها ضرر خواهیم کرد.

آیا تاکنون در جهت بومی سازی فناوری های نوین اقدامات موثری صورت گرفته است؟
اقدامات بسیار ناچیزی صورت گرفته است. دولت باید خیلی بیشتر از اقداماتی که قبلا صورت گرفته است انجام دهد. از لحاظ مالی نیاز نیست دولت کار زیادی انجام دهد، چون ما منابع مالی بسیاری در سطح کشور داریم. کاری که دولت باید انجام دهد این است که فضای کسب و کار را مهیا کند، مزایایی را برای کسانی که این تولیدات را انجام می دهند در نظر بگیرد، تولیدات فضای مجازی پاک را تضمین کند، تا علاوه بر ارگان های مختلف دولتی, بازار خرید تولیدات بومی ایجاد و توسعه یابد.

تا چه اندازه در بین مسئولان دغدغه پاک سازی فضای مجازی وجود دارد؟
متأسفانه خیلی دغدغه‎ی جدی وجود ندارد، شعار زیاد داده می‎شود ولی آنچه که باید صورت گیرد اقدامات عملی است. دنیای استکبار جهانی برنامه‎ریزی کرده است برای اینکه جامعه ما خصوصا نسل نوجوان و جوانان ما، در جهت افکار غربی و استکبارگونه‎ی خود قرار گیرند. ولی ما نه دغدغه کافی داریم و نه  برنامه اقدام!

آیا اقدامات صورت گرفته توسط دولت های قبلی و فعلی در جهت پاکسازی و ایمن سازی فضای مجازی کافی بوده؟
به هیچ عنوان کافی نبوده است. هیچ یک از دولت‎ها اقدام جدی در این زمینه انجام نداده‎اند. اینکه نتیجه‎ی مشخصی وجود ندارد نشان دهنده‎ی این است که مسئولین در این زمینه به طور جدی وارد عمل نشده‎اند. شورای عالی فضای مجازی که رئیس آن رئیس جمهور محترم است و شورای عالی انقلاب فرهنگی که رئیس آن نیز رئیس جمهور است اگر دغدغه‎ی لازم برای این کار می داشتند, که قاعدتاً دارند، باید برای آن  از نظر مالی و اقدامات دولتی و حمایت از  بخش خصوصی و جهت دادن عموم به مسائل فرهنگی برنامه  اقدام داشته باشند و از فرمایشات رهبر معظم انقلاب تبعیت کنند و مطالبی که رهبر انقلاب می‎فرمایند را برنامه‎ی کار خود قرار داده و اجرا کنند.