محور های جلسه:

• شایعات و سوالات پیرامون روبیکا

• روبینو و رقابت با اینستاگرام

• نگاه اخلاقی حاکم بر روبیکا

• امتیازات داده شده به روبیکا و نظرات و شبهات پیرامون انحصار

• پلتفرم شاد ( شبکه اجتماعی دانش آموزی)

• سرمایه گذاران و تیم کاری روبیکا

• افق آینده روبیکا

• آمار مربوط به روبیکا

• و دیگر مسائل مربوط

در ادامه خلاصه ای از این جلسه آورده شده و فیلم کامل این جلسه در کانال آپارات جمعیت توسعه گران فضای مجازی موجود است.

در مقدمه دکتر جلیلی یکی از نقاط ضعف فعلی فضای مجازی کشور را نبود یک پیامرسان فراگیر دانستند و ادامه دادند که، روبیکا نفوذ خوبی در عموم مردم پیدا کرده، ما برای استقلال در فضای مجازی چاره ای جز تولید یا حداقل مدیریت و راهبری ابزارهای پایه نداریم.

آقای رشیدی در شروع صحبت خود در پاسخ به سوالات پیرامون پیامرسان شاد توضیح دادند:

در شروع اوج‌گیری ویروس کرونا ما شاهد تشکیل گروه‌های درسی بودیم و ایده‌ای داشتیم برای تشکیل بستری مخصوص برای این فعالیت ها، بعد از مدتی تصمیم بر فعالیت همه پیامرسان‌ها با یک هسته مرکزی بر روی این موضوع شد و بعد از گذشت مدتی قرار شد هر پیامرسان بخشی از این فعالیت را نصبت به قدرت و امکاناتی که دارد پشتیبانی و خدمات دهی کند، تلاش ما این بود که این حجم بزرگ از فعالیت ها وارد روبیکا شود که باعث رشد زیادی برای پیامرسان ما بود اما بعد از مدتی وزارت آموزش و پرورش اعلام کرد که هیچکدام از پیامرسان‌ها قابلیت‌های مورد نظر این وزارتخانه را نداشته و پیامرسان شاد را مجزا از تمام پیامرسان‌ها ایجاد کرد.

برخلاف تصور موجود آموزش و پرورش هیچ قراردادی با روبیکا ندارد و پیامرسان شاد را همراه اول به این وزارتخانه هدیه داده است و حتی لایسنس این پلتفرم هم مستقیما از روبیکا گرفته نشده و ما تنها یک وایت لاین به همراه اول دادیم و همراه اول به وزارتخانه داد، اینکه چطور و چرا این تصمیم از طرف همراه اول گرفته شد من اطلاعی ندارم، ارتباط روبیکا با شاد این است که تیمی که روبیکا را نوشته اند شاد را هم نوشته اند.

در ادامه در مورد روبینو اقای رشیدی توضیح دادند:

در ابتدا مسیر واستفاده روبینو برای ارتباط با بخش‌ها و برنامه‌ها بود ولی کم کم با توجه به رفتار کاربران به شکل اینستاگرام نزدیک شد، از جمله خدمات ما ایجاد بستر فروشگاهی بود که با ایجاد سیستم فروش و درگاه پرداخت معتبر و تایید کسب و کارها ما توانستیم خدمات خوبی را بدهیم اما با کمبود زیرساخت ها مواجه بودیم که به این برنامه‌ریزی آسیب زد، اما نتیجه ای که گرفتیم این بود که اگر از نظر تکنولوژی از اینستاگرام عقب باشیم اما میتوانیم مزیت هایی ایجاد کنیم مثل همین تایید کسبوکارها، ارتباط گیری و خدمات محلی که امکان ارائه ی آنها را داریم و پلتفرم‌های خارجی به آن‌ها دسترسی ندارند، بزودی بخش های مختلف جدیدتر روبینو راه اندازی خواهند شد.

آقای رشیدی آمار مربوط به روبیکا را اینگونه شرح دادند:

سال گذشته روزانه ۵ونیم تا ۶ میلیون پست در روبینو منتشر می شد که ۳۰درصد ویدئو و ۷۰ درصد عکس بودند، کاربران فعال روبینو هم ۵تا۷ میلیون کاربرهستند که در ماه حداقل فعالیت را دارند، کل فعالین روبیکا در بخش های مختلف بین۱۷ تا ۲۱ میلیون کاربر است، فروردین ماه که بخاطر کرونا استفاده از پلتفرم های داخلی خیلی بالا رفت ما مصرف یک و دو دهم پتابایت در روز را تجربه کردیم ، تعداد اعلان های ارسالی روبیکا درماه حدود ۹۰میلیارد اعلان است، یک مسئله ای که ما در روبیکا داریم مدیریت همین اعلان ها برای کاربران است تا بتوانیم این بخش را کاربردی تر کنیم، تعداد کانال ها و گروه ها در روبیکا قبل از کرونا ۱و دودهم میلیون عدد است.

موضوع کرونا که پیش آمد تعداد زیادی از کاربران وارد روبیکا شدند ، ما انتظار افت زیادی با کاهش التهاب مربوط به کرونا داشتیم اما حدود ۱۵ درصد این کاهش اتفاق افتاد، یا با تغییر سیستم ترافیک رایگان ما انتظار کاهش ترافیک زیادی داشتیم اما فقط ۵درصد کاهش ایجاد شد.

بیشتر ترافیک روبیکا توسط پیامرسان استفاده می شود که این حدود ۵۰ درصد از ترافیک روبیکا را شامل می شود و روبینو و بخش فیلم و آموزش بقیه ترافیک را شامل می شوند.

در توضیح مسیر رشد پیامرسان ها اقای رشیدی توضیح دادند:

بنظر ما بخش نرم افزاری و زیرساختی یک بخش از رشد پیامرسان ها است اما بخشی که شاید از این دو مهم تر هم باشد بخش فرهنگسازی برای استفاده از پلتفرم های داخلی است، بنظر من نیاز است که با گذر زمان، اعتماد به یک پلتفرم ایجاد شود.

 فرهنگ سازی،تبلیغات درست و اتفاقات دیگری که باید بیفتد به مرور انجام شوند تا یک پلتفرم همه گیر شود.

• موضوع جالبی که در کشور ما وجود دارد فاصله شعار حمایت از پلتفرم های داخلی و حمایت در عمل است، در این مورد آقای رشیدی توضیح دادند که:

  مدت‌ها شاهد این بودیم که در برنامه های مختلف تلویزیونی کانال‌های تلگرامی این برنامه ها اعلام و به شدت تبلیغ می شد و این باعث رشد زیاد این پیامرسان شد اما برای کوچکترین اشاره ای به روبیکا باید نامه نگاری شود، هزینه پرداخت شود و در اخر هم با آن کیفیت فعالیت ها صورت نمیگیرد، بنظر من باید همه با هم همکاری کنند تا بتوان نرم افزاری با درصد کاربر خیلی خوب در کشور داشت.

در مورد مالکیت روبیکا آقای رشیدی توضیح دادند:

 مالکیت روبیکا متعلق به ایرانسل، همراه اول، و تیم اولیه شروع کننده روبیکا است، روبیکا اولین مشارکت و همکاری دو اپراتور است، سهم همراه اول و ایرانسل در روبیکا برابر است.

در سوال مربوط به نظارت برمحتوا در روبیکا اقای رشیدی شرح دادند:

 پلتفرم همیشه باید بتواند محتوا را بخوبی مدیریت کرده و رفتار را شکل دهد، ما در روبیکا هم در پیامرسان و هم در قسمت روبینو نظارت محتوایی داریم، تیم مستقر و ثابتی داریم، از موتور های مختلفی برای رسد و نظارت استفاده میکنیم اما با یک رفتار بسیار پویایی روبرو هستیم، رفتاری که تا به امروز در تلگرام و اینستاگرام وجود داشته و یا زیاد توجهی به آن‌ها نمیکردیم یا میدیدیم و میگفتیم کاری نمیتوان با آن‌ها کرد اما در روبیکا با استفاده جدی از روبینو و پیامرسان، ما با این موضوع نظارت بر محتواهای عمومی منتشر شده روبرو شدیم و در لایه خودمان دو موتور درست کردیم که با مدل هوشمندی بتواند به ما کمک کند، و بعد به جایی رسیدیم که از تیمی که نظارت اینستاگرام را هم انجام میدهد برای پردازش اطلاعات و نظارت کمک گرفتیم. روش کار به این شکل است  که هر عکسی که منتشر میشود از چک لیستی عبور میکند و اگر آن چک لیست را پاس نکند میرود برای بررسی و نظارت، در روز حدود ۳۴ میلیون محتوا بررسی شده و تگ میخورد، سیستم با بررسی هایی که انجام میشود هر روز هوشمند تر شده و بهبود ساختار نظارتی را شاهد هستیم، مسئله اینست که ما هربار با الگوهای جدیدی مواجه هستیم، به جایی رسیدیم که پارسال ما در روز حدود ۹۰هزار ریپورت دریافت میکردیم که تقریبا ۸۶ هزار از این تعداد را خود سیستم پاسخ میداد  و ۴هزار گزارش دریافتی را بصورت دستی تیم ما بررسی میکرد، بنظر من مسئولیت پلتفرم ایجاد زیرساخت های مناسب برای پایش ونظارت است که بتواند سیستم را به ارامی جهت دهی کند.

بخش نسبتا زیادی از فعالیت ها در اینستاگرام و روبینو بصورت موازی انجام می‌گیرد، ما فعالیت ها را مطالعه می‌کنیم و با این مطالعات توانستیم تا حدی فعالیت‌ها را جهت دهی کنیم، اما بنظر ما نمی‌توان محدودیت‌های خیلی زیادی ایجاد کرد چرا که با این رفتار مردم در اینستاگرام می‌مانند اما اگر ما بتوانیم در بستر خط قرمزها آزادی‌های ممکن را به کاربران بدهیم، مردم اعتماد کرده و ازپلتفرم ما استفاده می‌کنند‌، بعد می‌توان با شیبی ارام رفتار ایجاد کرد، رفتار ها را مدیریت کرد، محتوا تولید کرد و فرهنگسازی کرد، اتفاقی که افتاد این بود که مردم در تلگرام تنها با یک نام کاربری به فعالیت می‌پردازند یا در اینستاگرام با یک نام کاربری هر محتوایی را به اشتراک می‌گذارند و کسی از هویت واقعی افراد خبر ندارد به حدی که هر روز فرد میتواند با یک هویت فعالیت کند، این دو شبکه اجتماعی بخش مهمی از زندگی مجازی مردم را شکل دادند، برای همین این موضوع که فضای مجازی یک واقعیت است که رفتار ما در آن میتواند بر زندگی واقعی خودمان یا دیگران تاثیرگذار باشد اصلا در مردم شکل نگرفت، بعضی رفتار ها مخصوصا در جوان ها و نوجوان ها بخاطر همین جدا دیدن فضای مجازی و واقعی و یا نیاز به جلب توجه اتفاق می افتد اما قطعا یکسری رفتارها به آینده‌ی آن‌ها آسیب جدی میزند، بنابراین فضای مجازی مهم و پیچیده است و واقعا در این مورد باید کار شود و در مدارس هم آموزش داده شود.

در مورد ترافیک رایگان برای روبیکا آقای رشیدی توضح دادند:

 همراه اول و ایرانسل در همکاری با روبیکا یکسری تعهداتی داشتند که شامل ارائه زیرساخت ها و همچنین ترافیک رایگان بود، همانطور که می دانید وقتی شبکه هر اپراتور یا هر شرکت ارائه دهنده خدمات اینترنت فعال می شود یک ظرفیتی را خریداری کرده و در اختیار می‌گیرد با این توضیح که این مقدار را می‌تواند بفروشد یا استفاده کند اما در سیستم فروش بخشی از این مقدار بفروش می‌رسد، بخشی از ترافیک که مازاد ظرفیت در اپراتورهاست به روبیکا داده شد و در ازای آن سهامی از روبیکا به اپراتور ها داده شد، این ترافیک رایگان هم نامحدود نبوده و یکسری تعهدات هم در نوع استفاده و تغییر آرام فعالیت ها داده شده بود که انجام شدند.

در پاسخ به سوالات حاضران جلسه در مورد انحصار روبیکا، سهم توسکا در روبیکا، سهام بیشتر همراه اول یا ایرانسل و سکوت رسانه ای روبیکا مدیر ارشد اجرایی این نرم افزار توضیح دادند که:

در مورد انحصار روبیکا واقعیت این است که ما به دنبال انحصار نبوده ایم، روبیکا یک پلتفرم است و هر بخشی از خدمات روبیکا را یک شرکت ارائه میدهد که یکسری قوائد و شرایط را پذیرفته است و روبیکا هم تا وقتی شرکتی نیاز پلتفرم و کاربران را براورده کند به دنبال قرارداد جدیدی نمیرود. ما معتقدیم در ارائه خدمات بهتر است که پیشرفت حاصل می شود، سهام ایرانسل و همراه اول در روبیکا برابر است ، توسکا شرکت کارگزاری فروش صداوسیماست که متعقل به همراه اول بوده و ارتباط سهامداریی با روبیکا ندارد، در رابطه با سکوت رسانه ای هم تیم روبیکا آنقدر بزرگ نبوده که بخواهد در تمام رسانه ها به همه سوالات پاسخ دهد و در مورد پیامرسان شاد هم که گفته شد تیم روبیکا اصلا مسئولیتی نداشته و همراه اول میتواند کاملا در مورد پیامرسان شاد پاسخ گو باشد و توضیحات لازم را بدهد.

در مورد تاثیرات پلتفرم و تحقیقات تاثیر فرم یک نرم افزار ،آقای رشیدی توضح دادند:

 ما تیم تحقیق و توسعه ای داریم که در مورد نرم افزار ها و تاثیراتشان تحقیق میکنیم، طبیعتا قدم اول در فناوری کپی کردن و رسیدن به سطح کاربری مناسب و در مرحله بعد نوآوری و تغییر به سبک فرهنگی مطلوب است، واقعیت این است که در لایه ی رفتار شناسی و بررسی اجتماعی و فرهنگی واقعا نیاز است که افراد و تیم های مختلف مخصوصا تیم هایی مثل مجموعه فضای مجازی پاک به ما کمک کنند، ما سازنده نرم افزار هستیم اما در اکوسیستم ایران در حال زندگی هستیم، زیست فرهنگی و اجتماعی ما و فرزندانمان در این محیط دارد شکل میگیرد و باید با تعامل خوبی به بهره برداری مناسب از پتانسل های سطح ملی خودمان برسیم.

دکتر جلیلی در پایان بحث ضمن تشویق و تقدیر از فعالیت های تیم روبیکا ادامه دادند:

کاری در سطح روبیکا بسیار کار سختی است که میتوان گفت بیشتر سختی آن بهم تنیدگی بخش مدیریتی ، فنی ، جذب و نگهداشت مخاطب، برخورد با همکاران و کسبوکارها، استراتژی‌های این حوزه، و بسیاری مسائل دیگر است، در مسئله ی روبیکا و شایعات مربوط به این پیامرسان، اگرچه که شاید بعضی فعالیت ها در فضای رقابتی برای گروه هایی مشکل ساز باشد یا نگرانی‌هایی ایجاد کند اما بنظر من، از نظر پیشرفت فضای مجازی اتفاق بدی نیفتاده و اینکه روبیکا با منابعی که داشته و با تنوع قراردادها و فعالیت‌ها توانسته خدمات متنوعی ایجاد کند موضوع مثبتی است.

گلایه ای که از روبیکا وجود دارد اینست که ارتباط بیرونی با روبیکا خیلی سخت بوده و هست و امکان انتقال نظرات به این تیم و همچنین توضیح به مردم استفاده نشده و میتوان بهبود هایی در مسائل مختلف این مجموعه داشت و امید موفقیت و پیشرفت این مجموعه را داریم.

* فیلم کامل این جلسه (جلسه ۱۴ مهافمپ با موضوع روبیکا)

* جلسه قبل مهافمپ (مهافمپ۱۳ با موضوع سروش پلاس با حضور مدیرعامل سروش پلاس)