دسترسی ها

امروزه گستردگی و فراگیری فضای مجازی در دنیا از سویی و همه‌‌گیری ویروس کووید ۱۹ در سرتاسر جهان از سوی دیگر، موجب وابستگی شدید انسان‌ها به فضای مجازی شده و همه‌روزه شاهد رشد روزافزون آن در زندگی فردی و اجتماعی بشر هستیم تا جایی که در عصر حاضر دیگر انجام بسیاری از فعالیت‌های روزمره انسان، بدون کمک از قابلیت‌های این شبکه عملاً با مشکل مواجه خواهد شد. در همین راستا تأثیر فضای مجازی بر حوزه سیاست به ویژه در عرصه انتخابات نیز به موضوعی انکارناپذیر تبدیل شده است. فضای مجازی اگرچه در نگاه اول می‌تواند در ایجاد جوی تحریک‌کننده به سمت شرکت در انتخابات مؤثر باشد، اما با دقت در تأثیرات ثانوی آن می‌تواند آسیب‌هایی را متوجه انتخابات و حضور مردمی در آن نماید. این یادداشت در تلاش است به زوایای پنهان این تأثیرات بپردازد:

کاهش اعتماد عمومی
اعتماد عمومی در جامعه محصول مفاهیمی است که یکی از آن‌ها مفهوم «آگاهی» می‌باشد. هر نظام سیاسی که آگاهی‌‌ افراد جامعه خویش را افزایش دهد، ضریب اعتماد آن جامعه را بالاتر خواهد برد. بی‌شک فضای مجازی بستری پویا و فعال در انتقال آگاهی است. برخی اندیشمندان به مطالعات پیرامون ارتباط اعتماد و مشارکت در انتخابات با فضای مجازی و رسانه‌‌های جمعی با بدبینی تمام پرداخته‌اند. پوتنام از تأثیرات منفی رسانه‌‌های ارتباط جمعی و فضای مجازی در اجتماعی شدن و بسیج سیاسی شهروندان سخن می‌‌گوید و معتقد است رسانه‌‌ها و احتمالاً فضای مجازی بالقوه موجب انفعال شهروندان می‌‌شود و صرفاً آن‌ها را به تماشاگرانی ساده از زیست سیاسی تبدیل می‌‌کند. افراد دیگری چون کاپللا و جیمسون نیز با بهره‌‌گیری از یک رهیافت متفاوت به نوعی نظر پوتنام را تأیید نموده و استفاده از اخبار خاص به جای اخبار موضوع‌محور در رسانه و فضای مجازی را موجب انزوای شهروندان می‌‌دانند.این نگاه اگرچه از این نظر با انتقاداتی همراه است که فرصت‌های قابل استفاده از فضای مجازی را – به خصوص به عنوان یک واقعیت غیر قابل انکار- نادیده می‌گیرد، اما نمی‌‌توان اصل این سخن و نتیجه آن را از نظر دور کرد.

این اندیشمندان به درستی بیان کرده‌اند که شهروندان با استفاده از فضای مجازی دچار نوعی انزوای فیزیکی می‌‌شوند که یکی از تبعات آن انحراف افکار و سوگیری آنان است. نتیجه این مسئله عدم انتقال آگاهی‌‌های واقعی به جامعه است که می‌تواند کاهش مشارکت عمومی را موجب شود. نوع اطلاعات جابجا شده در کشور ما در شرایط کنونی از همین جنس است؛ یعنی اطلاعاتی که عمدتا هدفمند و مأیوس‌کننده همراه با خوانشی تک‌بعدی در یک جنگ شناختی از وضعیت جمهوری اسلامی که تزریق آن می‌تواند بی‌اعتمادی و گفتمانی ضدمشارکتی را در بدنه جامعه به وجود آورد. اطلاعات ناصواب با راهبردی هدف‌‌مند موجب آگاهی کاذب شده و این آگاهی کاذب با تکرار مکرر در فضای مجازی مانع از پذیرش آگاهی حقیقی می‌شود.

از دیگر لوازم ایجاد شور انتخاباتی در جهان خارج در راستای افزایش اعتماد عمومی، مقابله با القاء بی‌توجهی و بی‌اهمیتی مردم نسبت به حمایت از کاندیدای مورد علاقه‌شان است، خطی که اکنون توسط رسانه‌های بیگانه دنبال می‌شود. حضور فیزیکی هر دو طرف کاندیداها و مردم در جامعه و عینیت بخشی به فعالیت‌‌های انتخاباتی در کنار فعالیت‌‌های فضای مجازی می‌تواند به خوبی با این خط مبارزه کند.

• منبع خبر : خبرگزاری تسنیم