عدم ساماندهی پیامرسان های داخلی در فضای مجازی توسط متولیان به خصوص وزارت ارتباطات دارای علل و عوامل مختلفی است که در این گزارش بدان می پردازیم.

ساماندهی پیامرسان ها و شبکه های اجتماعی، از موضوعات اساسی و مهم مدیریت فضای مجازی کشور به شمار می رود. متأسفانه در کشور ما ساماندهی این پیامرسان ها به صورت بایسته و شایسته مورد توجه متولیان امر قرار نگرفته است. عدم حمایت شبکه‌های مجازی داخلی و یا عدم ساماندهی مناسب شبکه ملی اینترنت از سوی دولتمردان با وجود تأکیدات و هشدارهای فراوان کارشناسان نخبه فضای مجازی، ذهن‌ها را متبادر به این مسئله می‌کند که گویی دولتمردان برنامه و اهداف کلانی برای اصلاح و ارتقای این شاهرگ اساسی جامعه ندارند.

عدم ساماندهی پیامرسان های داخلی توسط مسئولان و گرایش آنها به سوی پیامرسان های خارجی در حالی است که طبق اسناد و شواهد متعدد پیامرسان‌های خارجی ریشه در سرویس‌های امنیتی کشور های غربی دارد و اهداف فرهنگی، سیاسی و اقتصادی این سرویس ها را دنبال می کنند. در این باره محسن غفاری مدیرعامل پیامرسان ایتا و کارشناس رسانه و فضای مجازی معتقد است: اینگونه نیست که سرویس‌های مجازی خارجی، پیامرسان ها و شبکه های اجتماعی خارجی هدفی نداشته و صرفاً در پی منافع اقتصادی بوده باشند؛ بلکه سیاست آن‌ها در واقع اهداف پنهانِ فرهنگی آنهاست. خود سران غرب وقتی رسماً اعلام جنگ فرهنگی با ما می‌کنند، مگر ممکن است از فضای مجازی در این راستا بهره نگیرند؟ ضمن اینکه این سرویس‌ها عمدتاً دست صهیونیست‌هاست. لذا خوش‌بینی اصلاً جایگاه ندارد.

کوتاهی وزارت ارتباطات در ساماندهی پیامرسان های داخلی

اما اینکه متولیان فضای مجازی به خصوص مرکز ملی فضای مجازی و وزارت ارتباطات، در ساماندهی پیامرسان های داخلی در فضای مجازی داخلی کوتاهی کردند و به مدل‌های خارجی روی آوردند، شکی نیست. در این باره محسن غفاری مدیرعامل پیامرسان ایتا می گوید: سال ۹۰ رئیس قوه قضائیه یکی از متولیان امر فضای مجازی را صدا می‌زند و تهدید را به او می‌گوید. این در زمانی بود که واتساپ ۴ میلیون کاربر داشت. این متولی امر فضای مجازی گفت ما داریم روی یک شبکه مجازی داخلی کار می‌کنیم که تا ۶ ماه دیگر آماده است. مدام به تعویق انداخت.

یکی دیگر از عوامل کوتاهی در ساماندهی فضای مجازی در سال های اخیر، سیاست زدگی در مدیریت فضای مجازی کشور است. در این باره محسن غفاری معتقد است: مشکل ما اینجاست که آن مسئول بر اساس سیاستی که به او ابلاغ شده، به این نتیجه می‌رسد که آیا باید اولویت کار خود را بر ترمیم و اصلاح فضای مجازی قرار دهد یا خیر؟ آیا اگر قرار دهد باند و حزب او آسیب می‌بیند یا نمی‌بیند؟ در لایه‌های اولیه و میانی کار خوب پیش می‌رود اما در سطوح اجرایی کار گره می‌خورد. شما پای نظر پلیس فتا بنشینید به شما می‌گوید ۶۰ % کلاهبرداری‌ها و پرونده‌های فضای مجازی در تلگرام صورت می‌گیرد و ما هیچ گونه عکس‌العملی نشان نمی‌دهیم. از این پا را فراتر گذاشتند و به دنبال براندازی نظام بر آمدند. پس از فتنه‌ای که در دی‌ماه ۹۶ رخ داد، جلسه‌ای در شورای عالی برگزار کردیم. رهبری تحکم کرد و فرمود جمع کنید دیگر. از سال ۹۰ مدام می‌گوییم برنامه‌ریزی کنید و فضای مجازی بومی را روی کار بیاورید!

آیا توان رقابت با پیامرسان های خارجی داریم؟

نکته قابل توجه آنکه کوتاهی وزارت ارتباطات در ساماندهی پیامرسان های داخلی در حالی است که به اذعان کارشناسان فضای مجازی، توان و ظرفیت طراحی نرم افزارهای مرتبط در داخل کشور به طور کامل وجود دارد و تنها مشکل عدم حمایت  دولت از این نیروهای جوان و متخصص و رفع مشکلات فنی و زیرساختی است و این مساله را می توان دلیل پررونق تر بودن نمونه های خارجی پیامرسان ها دانست. درباره علل و عوامل دیگر پررونق بودن نمونه های خارجی پیامرسان ها و توجه کمتر به پیامرسان های داخلی، مهدی انجیدنی مدیرعامل پیامرسان گپ معتقد است: علت اول، سوادرسانه‌ای در جامعه است که می‌توان آن را بزرگترین خلأ کشور دانست و ما مردم را آموزش نداده‌ایم که فضای مجازی چه آسیب‌ها و محاسنی دارد، باید سطح سواد رسانه‌ای جامعه را ارتقاء دهیم تا بدانند خودشان یا فرزندانشان از چه ابزاری باید استفاده کنند؛ علت دوم این است که در ایران برخلاف سایر کشورها، هیچ الزامی وجود ندارد که دستگاه‌ها نباید داده‌های خود را از کشور خارج کنند، به عنوان مثال وزارت آموزش‌وپرورش از نظر قانونی باید بگوید که از پیام‌رسان داخلی استفاده کنید اما هیچ‌گاه این مسئله پیگیری نمی‌شود.

همه پیام‌رسان‌های خارجی باز باشند، ما رقابت می‌کنیم!

یکی دیگر از عوامل تضعیف جایگاه پیامرسان های داخلی در کشور، عدم اطلاع مسئولان کشور از وضعیت موجود پیامرسان های داخلی است. در این باره انجیدنی با اشاره به اینکه در حال حاضر پیامرسان های داخلی دارای بیش از ۴۰ میلیون مخاطب در کشورند، می گوید: کدام وزیر آموزش‌وپرورش سنجید که پیام‌رسان ایرانی ظرفیت ندارد پس دانش‌آموزان را در فضای مجازی رها کنیم اتفاقاً ما می‌گوییم همه پیام‌رسان‌های خارجی باز باشد و فیلترینگ هم وجود نداشته باشد، ما رقابت می‌کنیم فقط برابری می‌خواهیم به عنوان مثال از پیام‌رسان‌های داخلی مالیات می‌گیرند پس از پیام‌رسان‌های خارجی هم مالیات بگیرند.

  • منبع خبر : خبرگزاری تسنیم