دسترسی ها

جولان شبکه‌های مجازی در دو حادثه اخیر تروریستی در تهران، بار دیگر جای خالی شبکه اطلاع‌رسانی مطمئن، برخط و جذاب را نمایان کرد. بازار داغ شایعات در کنار اطلاع‌رسانی خلاف واقع بر دامنه حواشی این حادثه تروریستی افزود. هرچند گرافیست‌های مجازی به سرعت با طراحی پوسترهای جذاب بر جلوه‌های بصری فضای مجازی افزودند و هرچند تهران، مجلس و حرم امام (ره) برای بیست و چهار ساعت ترند اول توئیتر شدند، اما ناجوانمردی‌های مجازی هم کم نبودند؛ مواردی از قبیل «همه با همیم» و «اتحاد» که از جانب دشمنان اتحاد ایران هشتگ شد. کسانی در این بین از مدافعان ملت ایران حمایت و برایشان شعار و شعر درست کردند که تا دیروز سنگین‌ترین الفاظ را نثار مدافعان حرم کردند. طنز تلخ ماجرا آنجا بود که آنهایی که تا چند وقت پیش شعار نه غزه، نه لبنان، جانم فدای ایران را سر می‌دادند، اکنون به این موضوع اعتراف کرده بودند که باید با تروریست‌ها در همان غزه و سوریه جنگید.

همه چیز از کلید واژه «تیراندازی در مجلس» شروع شد. خبری که در نبود اطلاع‌رسانی به موقع از سوی مرجع مقدم برای مخابره حوادث، مردم را به سمت ساده‌ترین راه دسترسی به اطلاعات یعنی فضای مجازی کشاند و گام اول برای دیدن یک خبر کافی بود تا حدود پنج ساعت عملیات تروریستی در قلب پایتخت، چشم و گوش میلیون‌ها کاربر را به اخبار فضای مجازی خیره کند.  این‌بار نیز اطلاع‌رسانی در مورد یک واقعه از همان ساعت‌های اولیه با چالش روبه‌رو شد. موضوعی که پیش از این و درست چند ماه قبل‌تر، در جریان بحران پلاسکو مورد نقد قرار گرفت و بسیاری از کارشناسان جای خالی ارائه اطلاعات و اخبار از سوی یک مرجع رسمی را مطرح کردند.

در جریان پلاسکو نیز رسانه‌های رسمی در اطلاع‌رسانی عقب افتادند. اگرچه صدا و سیما از همان دقایق اولیه پنجره‌ای به پخش زنده عملیات امداد و نجات اختصاص داد، اما این اطلاع‌رسانی نیز خود دارای مشکل‌هایی بود؛ چراکه در هنگام وقوع یک بحران و اتفاق مردم به دنبال خبر درست و دقیق و تحلیل به موقع هستند، اما عملکرد نامناسب رسانه‌ها در این زمینه، باعث شد تا شهروند خبرنگار و شهروند روزنامه‌نگار وارد میدان شود. در این شرایط است که بازار شایعات داغ‌تر از اصل خبر می‌شود.

خلأ اطلاع‌رسانی دقیق در جریان اقدام تروریستی تهران

به‌رغم نقدهایی که پیش از این درباره نحوه اطلاع‌رسانی صورت گرفته بود، اما بار دیگر این خلأ در جریان دو اقدام تروریستی روز چهارشنبه گذشته شهر تهران دیده شد و گرایش مردم به سمت فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی از جمله توئیتر باعث شد در ساعات اولیه انتشار خبر، نام «تهران» تبدیل به ترند اول دنیا شود و اخبار لحظه‌ای هر چند نادرست و غیر‌واقعی در رسانه‌های بین‌المللی لحظه به لحظه مخابره شود.

از آنجایی که نبود اطلاع‌رسانی نظام‌مند و مرجع رسمی راه را به سادگی برای شایعه‌سازی هموار می‌کند، به سرعت پای این شایعات در فضای مجازی باز شد تا جایی که همان روز از جانب وزارت اطلاعات بیانیه‌ای منتشر شد که در آن از مردم درخواست شده بود به هیچ وجه از مترو استفاده نکنند، بیانیه‌ای که دقایقی بعد توسط وزیر اطلاعات تکذیب شد.
به دنبال داغ شدن شایعات بود که حتی مرکز اطلاع‌رسانی وزارت کشور در اطلاعیه‌ای از همه رسانه‌ها و همچنین مردم خواست اخبار خود را صرفاً از مراجع معتبر اعلام شده یعنی وزارت اطلاعات و وزارت کشور دریافت کنند و این در حالی بود که همچنان افراد و مسئولان مختلف اظهار نظر می‌کردند و روایت‌های مختلفی از حادثه تروریستی داشتند. اینچنین بود که خلأ این اطلاع‌رسانی دقیق مشخص بود، بنابراین مخاطب و افکار عمومی هم برای رفع عطش کسب اطلاع، چاره‌ای جز چنگ‌اندازی و اکتفا کردن به اخبار ضد و نقیض فضای مجازی نداشت.

همه با همیم، به شرطها و شروطها !

علاوه بر این امر منصفانه این است که بگوییم هرچند دنبال کردن اخبار و اطلاعات در فضای مجازی، خود نقطه شروع اضطراب و تشویش روانی جامعه شد، اما ایجاد وفاق و اتحاد ملی هم بخش موجهی از این ماجرا بود. در همان ساعت‌های اول طرح گرافیکی توسط طراحان ایرانی در فضای مجازی به وفور منتشر شد، طرح‌هایی که محتوای اصلی‌شان، اتحاد و همبستگی مردم و طیف‌های مختلف با یکدیگر بود و به سرعت همین طرح‌ها تبدیل به تصاویری شدند که هنرمندان و چهره‌های شناخته شده اجتماعی در کنار دلنوشته‌هایی در اینستاگرام منتشر کردند.

هرچند که باید گفت شیوه کوبیدن بر طبل اتحاد هم در جای خود بسیار جالب توجه بود. افرادی که تا دیروز به مخالفت با مبارزه در بیرون مرزهای کشور برخاسته بودند و شعار نه غزه نه لبنان سر می‌دادند، با انتشار طرح‌های گرافیکی و گلچین عکس‌های حادثه تروریستی که نشان‌دهنده از خود گذشتگی غیور‌مردان ایرانی بود، ‌تحلیل‌ها و منطق خود را با تغییر مسیر از سمت انتقاد به شیوه مبارزه در خارج از مرزها به سمت «هموطن اتحاد» هدایت کردند.

گویی تحلیل این عده در حدی است که تا دشمن با آنها چشم در چشم نشود و به قلب پایتخت نزند، رفاه‌زدگی و امن بودنشان، آنها را به این سمت سوق نمی‌دهد که به مقابله با دشمن صدها کیلومتر ورای مرزهای جمهوری اسلامی به پا خیزند.

نگاه مختصر به فضای مجازی در دو روز گذشته نشان می‌دهد همان‌هایی که هر 12 ماه سال به مدافعان حرم و پاسداران انقلاب اسلامی بد و بیراه می‌گویند، حالا دم از اتحاد می‌زنند‌! درست است، اتحاد هماره خوب است، اما نباید مواردی را هم از یاد برد.

هیچ وقت نباید از یاد برد که کوبیدن بر طبل دوگانه جنگ و صلح در ایام انتخابات و بارها گفتن این جمله کذایی که «ما سایه جنگ را از سر ملت ایران برطرف کردیم»، یکی از دلایلی است که اجنبی‌ها را علیه ما شورانده است. یا اینکه نباید هیچ وقت از یاد برد که تضعیف قوای دفاعی کشور و خرده گرفتن بر شعار «مرگ بر اسرائیل» حک شده روی موشک‌های ایرانی، دشمن خفاش صفت را شیر می‌کند.

درست است، اتحاد و همدلی خوب است، اما نباید هیچ وقت از یاد برد که لباس شخصی‌ها همانند مدافعان حرم، حافظان امنیت نظام و مردم کشورمان هستند، در هر حال باید قدر اینان را دانست، ‌نه اینکه به وقت امنیت فحش و ناسزا نثار این عده کرد و به وقت ترور گلوله. البته رویکرد مذبذب و نان به نرخ روز خور هشتگ‌نویسان مجازی برای همگان عیان شده است.

منبع: خبرگزاری تسنیم