دسترسی ها

 اعضای شورای عالی فضای مجازی که در سال ۱۳۹۲ سند تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات را به تصویب رسانده‌اند، معتقدند وزارت ارتباطات در عمل به تکالیف خود تنها زیرساخت‌های ارتباطی شبکه ملی اطلاعات را محقق کرده و درصد پیشرفت زیرساخت‌های اطلاعاتی این شبکه که شامل مراکز داده، نرم‌افزارها و خدمات پایه‌ای مانند نقشه، پیام‌رسان، موتور جست‌وجو و مسیریاب است، مورد قبول نیست.

این ادعا در زمان قطع اینترنت در آبان ماه و بروز مشکلاتی در حوزه اطلاع‌رسانی، شبکه‌های اجتماعی و رسانه به اثبات رسید و مشخص شد که موتورهای جست‌وجوی بومی و پیام‌رسان‌ها توان پوشش ملی را نداشته و نیاز به حمایت و تصمیم‌گیری در این زمینه وجود دارد.

از این رو در جلسه ۲۳ آذرماه شورای عالی فضای مجازی با حضور رییس‌جمهوری، موضوع برداشت وزارت ارتباطات مبنی‌بر تحقق ۸۰ درصدی شبکه ملی اطلاعات، به بحث گذاشته شد و مورد اصلاح قرار گرفت. در این جلسه به وزارت ارتباطات سه هفته مهلت داده شد تا طرح تکمیلی شبکه ملی اطلاعات را بر مبنای آنچه که نظر شورای عالی فضای مجازی است، ارایه کند تا این طرح ظرف دو ماه به تصویب شورای عالی فضای مجازی برسد.

ابوالحسن فیروزآبادی – دبیر شورای عالی فضای مجازی – پس از این جلسه گفته بود که برآورد مرکز ملی فضای مجازی نسبت به پیشرفت ۸۰ درصدی شبکه ملی اطلاعات که از سوی وزارت ارتباطات گزارش شده، کمتر از این مقدار است و پس از بررسی جزییات کاملی از بخش‌های مختلف شبکه ملی اطلاعات در حوزه‌های مختلف زیرساخت ارتباطی و اطلاعاتی، خدمات پایه کاربردی، امنیت و تعرفه‌ها در این شورا، وزارت ارتباطات مشکلات این شبکه را در حوزه‌های مختلف از جمله تعرفه، پیام‌رسان‌ها و موتور جست‌وجو پذیرفته است.

پس از پایان مهلت سه هفته‌ای شورای عالی فضای مجازی به وزارت ارتباطات، این وزارتخانه در تاریخ ۲۱ دی ماه طرح تکمیلی اجرای شبکه ملی اطلاعات را به این شورا ارایه داد. اما اعضای این شورا اعلام کردند اکنون این طرح با نظرات کارگروهی که باحضور اعضای حقیقی و حقوقی تشکیل شده، تعیین می‌شود تا درنهایت با اعمال این نظرات، طرح نهایی شبکه ملی اطلاعات، در شورا تصویب شود.

وزارت ارتباطات مفهوم شبکه ملی اطلاعات را بازسازی کرد

با وجود این، امیر ناظمی – رییس سازمان فناوری اطلاعات ایران – معتقد است طی سال‌های گذشته، وقتی وزارت ارتباطات بخش اجرایی پروژه شبکه ملی اطلاعات را به عهده گرفت، به بازسازی مفهوم شبکه ملی اطلاعات پرداخت. او همچنین اظهار کرد: پس از بازسازی حس کردیم این مفهوم باید بازطراحی و معماری شود و به سه لایه زیرساخت، خدمات و محتوا تفکیک شد.

وی با بیان این‌که این شبکه براساس وظایفی که به وزارت ارتباطات واگذار شده در حال کار است و کلیات سند این شبکه نیز در جلسه اخیر شورای عالی فضای مجازی به تصویب رسیده، افزود: برای دیدن نتایج بهتر در کنار دولت، نهادهای دیگر هم باید از کسب‌وکارهای داخلی در جهت تقویت شبکه ملی اطلاعات حمایت کنند و داده خود را در اختیار آن‌ها قرار دهند. براساس سند تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات، مصوب شورای عالی فضای مجازی، چهار سرویس خدمات پایه که عبارت بودند از خدمات ابری، نقشه، موتور جست‌وجو و پیام‌رسان، تعریف شد اما سرویس‌های موتور جست‌وجو و پیام‌رسان به دلایل مختلف و با وجود حمایت‌های میلیاردی و اختصاص پهنای باند رایگان، نتوانستند نظر کاربران را تأمین کنند.

اما ناظمی درباره سرنوشت دو سرویس خدمات ابری و نقشه هم توضیح داد: در یک سال و نیم گذشته مجموع کاربران دو نقشه به بیش از کاربران مسیریاب ویز رسیدند و در مورد CDN هم دو شرکتی که در حال حاضر مشغول به کارند، بسیار خوب عمل کردند. همواره منتقدان می‌پرسند چرا رقیب خارجی را فیلتر نمی‌کنید؟ من در پاسخ به این سوال می‌گویم به همان دلایلی که فیلتر نکردن باعث شد سرویس‌های نقشه و ابری موفقی داشته باشیم. مهم‌ترین دلیل آن است که آزادی انتخاب مردم را محدود نکردیم و مردم انتخاب می‌کردند که کدام سرویس را انتخاب کنند. ما یارانه بی‌مورد به این سرویس‌ها عرضه نکردیم، اتفاقا در بازار رقابتی با رقیب خارجی خود جنگیدند و توانستند در همین بازار سرویس باکیفیت ارایه کنند.

او همچنین به سیاست‌های وزارت ارتباطات در مورد نقشه‌ها اشاره کرد و گفت: ما داده در اختیار سرویس‌ها قرار دادیم. زمانی ما خیلی با نهادها بحث کردیم تا به این نقشه‌ها داده بدهند و با مخالفت روبرو می‌شدیم؛ اما ابتدای سال که سیل آمد بالاخره داده‌ها را در اختیار این سرویس‌ها قرار دادند و در طول آن مدت به خوبی کاربر جذب کردند. چون مردم می‌توانستند با این نقشه مناطق آبگرفته را مشاهده کنند.

درحال حاضر مقرر است جلسات کارگروه در شورای عالی فضای مجازی با حضور برخی اعضای حقیقی  این شورا و نمایندگان وزارت ارتباطات تشکیل و درباره سند معماری شبکه ملی اطلاعات، تصمیم‌گیری شود. اما به نظر می‌رسد خدمات پایه‌ای شبکه ملی اطلاعات درحال حاضر بیش از همه چیز نیازمند فضای رقابتی است تا بدون محدود کردن آزادی انتخاب مردم، خودشان بتوانند سرویس مورد نظر را که از کیفیت لازم برخوردار است، انتخاب کنند.